"Холбос" Респотребсоюз

Тэриллиитэ

Саха сиригэр бастакы кооперативтар Октябрьскай революция эрэ кэнниттэн тэриллэн барбыттара. М.К. Аммосов, П.А. Ойуунускай көҕүлээһиннэринэн бастакы кооперативнай тэрилтэ "Холбос" 1918 сыллаахха тэриллибитэ. Быһаччы тэрийээччилэринэн К.О. Гаврилов (председатель), Г.Ф. Андреев, А.Л. Бахсылыров, И.И. Козлов, Е.Е. Обутова буолбуттара. саха сирин киин улуустарыгар, Алдаҥҥа, Сунтаарга, Ньурбаҕа, Өлүөхүмэҕэ уонна Бүлүүгэ кииннэммит кооперативтар тэриллибиттэрэ. 1918 сыл Бүлүү уокуругун кооператордара холбоһон "Вилюйсоюһу" тэрийбиттэрэ, Мухтуйаҕа "Ленсоюз" тэриллибитэ.

"Холбос" РПС улуустардааҕы ситимнэрэ

Үөһээ Бүлүү улууһа

Улууска бастакы эргиэн тэрилтэлэрэ - кооперативтар 1920 сылтан саҕалаан тэриллэн барбыттара. Маҥнай 1920 сыллаахха "Кустук" диэн сельпо тэриллибитэ. Председателинэн улууска уруккуттан биллэр атыыһыт Потапов Георгий Ефимович талыллыбыта, бухгалтерынан Дабдасов Александр Гаврильевич буолбута. онтон 1922 сыллаахха Боотулууга, 1923 сыллаахха Намҥа, Далырга, 1927 сыллаахха Өргүөккэ сельполар тэриллибиттэрэ.
1935 сыллаахха Үөһээ Бүлүү оройуона Бүлүүттэн туспа арахсыбытын кэннэ, ахсынньы ыйга Үөһээ Бүлүү райпотребсоюһа тэриллибитэ. Оччотооҕуга оройуон 4 сельполааҕа. Райпотребсоюз бырабылыанньатын бастакы председателинэн Докторов Алексей Игнатьевич быыбардаммыта. 1935 сыллаахха оройуон Бүлүүттэн арахсарыгар, куораттан 180 аттаах сыарҕанан элбэх табаары тиэйтэрэн таһааран дьону-сэргэни сөхтөрөн турар. Кылаабынай бухгалтерынан Егоров Кирилл Терентьевич үлэлээбитэ.
Бастакы сылларга райпотребсоюз 714 киһи пайщиктааҕа, 784 солкуобай паай усунуостааҕа, 13 маҕаһыыннааҕа, барыта 47 үлэһиттээҕэ, сыллааҕы табаарын эргиэнэ 25 тыһыынча солкуобай этэ.
Маҥнайгы остолобуой уонна килиэп астыыр бэкээринэ 1938 сыллаахха аһыллыбыттара. Бу сыл бэкээринэ 60 тонна килиэби астаабыта, остолобуой 25000 солк. бородууксуйа оҥорон таһаарбыта.
Райпотребсоюз сэрии ыар сылларыгар олохтоох нэһилиэнньэни аһылыгынан хааччыйар наадатыгар көмө хаһаайыстыбаны тэриммитэ: 36 ынах сүөһүлээҕэ, ол иһиттэн 18 ыанар ынахтааҕа, 13 сибиинньэлээҕэ, 11,25 га бурдук ыһар, 3,7 га хортуоппуй, 0,3 га хаппыыста, 0,2 га араас оҕуруот астарын олордор сирдээҕэ. Мантан бурдук, оҕуруот астарын үрдүк үүнүүтун ылаллара. Бу нэһилиэнньэни ас тиийбэт кэмигэр эбии хааччыйыыга биллэр төһүүнэн буолбута.
1948 сыллаахха райпотребсоюз иһинэн райзаготхонтуора тэриллибитэ. Заготхонтуора улууска бултанар түүлээҕи барытын хомуйан Иркутскайдааҕы түүлээх тутар базаҕа ыыталлара. Колхозтары кытта дуогабар түһэрсэн булчуттары тыалааһыны тэрийэрэ, түүлээҕи элбэтэр сыалтан колхозтарга кырымахтаах хара саһыл фермаларын тэрийиини саҕалаабыта. Бурдугу, хортуоппуйу, оту, оҕуруот астарын, эти, арыыны хомуйара. Маны таһынан тириини, мас көтөрүн соҕотуопкалыыра.
Райпотребсоюзка маҥнайгы таһаҕаһы тиэйэр массыына 1950 сыллаахха эрэ кэлбитэ. Самолетунан таһаҕаһы таһыы 1960 сыллаахтан тэриллибитэ. Маҥнайгы таһаҕас таһар массыына суоппарынан Николаев Николай Сергеевич үлэлээбитэ. Бастаан кэлбит самоходнай теплоход капитанынан Томскай Терентий Васильевич буолбута.
Сылтан сыл аайы улуус райпотребсоюһа бөҕөргөөн, үлэтэ кэҥээн нэһилиэнньэ табаарга наадыйыытын толорууга үлэтэ-xaмнaha тупсан испитэ. Ордук таһаарыылаахтык райсоюз 1980-1990 сылларга үлэлээбитэ: эргиэн материальнай-техническэй базата лаппа бөҕөргөөбүтэ, 22 тыһыынча тонна табаары, бородууктаны харайар «Күрдьэҕэлээх» ыскылааттарын комплексата, таас универмаг, остолобуой, бэкээринэлэр, хас нэһилиэк аайы типовой маҕаһыыннар тутуллубуттара, 40 массыыналаах автопарк тэриллибитэ, хас навигация аайы 21 таһаҕac суднолара кэлэн 18 тыһыынча тонна араас бородуукта, табаар сүөккэнэрэ, итини таһынан кыһыҥҥы суолунан эбии араас таһаҕаһы быыстала суох, суол хаалыар диэри таһыллара. Нэһилиэнньэни хааччыйыыга эргиэн үлэтигэр caҥa ньымалар олоххо киирбиттэрэ, араас быыстапкалар, ярмаркалар, тиэйэ сылдьан атыылааһыннар көхтөөхтүк тэриллэллэрэ. Эргиэҥҥэ орто уонна үрдүк үөрэхтээх специалистар бэлэмнэммиттэрэ. Бу кэмҥэ райпотребсоюз систематыгар 73 маҕаһыын, 7 остолобуой, 15 бэкээринэ үлэлииллэрэ. Райпотребсоюз уопсай үлэтин түмүгүнэн, табаарын саппааһынан, эргиэнин культуратын таһымынан республика «Холбоһун» систематыгар үчүгэй үлэлээҕинэн сыаналаммыта.

"Хоро" ПО

ХОРО КООПЕРАТОРДАРА

«Хоро» ПО биэс улахан нэһилиэги холбоон: Хоро, Оҥхой, Мэйик, Боотулуу уонна Сургуулук нэһилиэктэрин холбоон, аһынан-үөлүнэн, табаарынан хааччыйар уонна араас өҥөнү оҥорон үлэлээн-хамсаан олорор. Барыта 5 маҕаһыын, 5 пекарня, 2 маслоцех үлэлииллэр. Потребоществоны 5 киһилээх Правление, 5 киһилээх Совет салайаллар. Ревизионнай комиссия 3 чилиэннээх. Совет председателэ Илья Ильич Саввинов, Правление председателин эбээһинэһин Сусанна Николаевна Винокурова толорор. "Хоро" По барыта 65 үлэһиттээх, салайар аппаракка 6 киһи үлэлиир. 1. Экономист–Анна Порфирьевна Николаева; 2. Кылаабынай бухгалтер–Любовь Михайловна Корякина; 3. Бухгалтер–Саргылана Нестеровна Санникова; 4. Кассир-бухгалтер–Зинаида Семеновна Саввинова; о.и. 1 үрдүк үөрэхтээх, атыттара орто анал үөрэхтээхтэр. Тэрилтэ сүрүн сыала-соруга буолар– атыы-эргиэн, килиэп астааһын, нэһилиэнньэттэн ордор тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын соҕотуопкалааһын, нэһилиэнньэҕэ араас өҥө оҥоһуутугар үлэлээһин.

Сельпо, рабкооп, потребобщество салалтатыгар үлэлээбиттэр:

1. Анисимов Иона Данилович – 1963-1966 2. Павлов Николай Герасимович – 1966-1971 3. Струкин Семен Семенович – 1971-1972 4. Иванов Иван Алексеевич – 1972-1973 5. Данилова Ирина Серафимовна – 1973-1975 6. Саввинов Егор Афанасьевич – 1975-1976 7. Николаев Михаил Тарасович – 1976-1980 8. Андреев Василий Степанович – 1980-1981 9. Винокуров Николай Петрович – 1981-1984 10. Федоров Валерий Петрович – 1984-1988 11. Саввинов Илья Ильич – 12. Иванова Нина Васильевна – 13. Саввинов Илья Ильич – Бухгалтердар: 1. Дорофеева Павла Тарасовна 2. Николаева Анна Порфирьевна 3. Иннокентьева Марфа Васильевна 4. Егорова Евгения Алексеевна 5. Константинова Мария Никифоровна (1965-1995, 30 сыл) 6. Самсонова Мария Васильевна 7. Самсонова Розалия Гаврильевна 8. Мухоплев Николай Филиппович 9. Бугулова Марфа Терентьевна 10. Федорова Екатерина Анатольевна 11. Корякина Любовь Михайловна 12. Санникова Саргылана Нестеровна 13. Саввинова Зинаида Семеновна 14. Винокурова Сусанна Николаевна 15. Санников Николай Сергеевич 16. Алексеева Анна Христофоровна 17. Лаппарова Мария Алексеевна 18. Семенова Фекла Ивановна Складчиктар:

1. Васильев Василий Гаврильевич 2. Петров Тихон Прокопьевич 3. Анисимов Афанасий Иванович 4. Никифорова Анна Афанасьевна – 1973-1997 сс. 5. Фокина Анна Герасимовна – 1975-1978 сс. 6. Павлова Ульяна Шофердар:

1. Михайлов Николай Николаевич 2. Никифоров Владимир Иванович 3. Трофимов Иван Иванович 4. Илларионов Гаврил Михайлович 5. Петров Александр Тихонович 6. Аммосов Николай Николаевич 7. Федотов Владимир Афанасьевич 8. Корякин Иннокентий Иннокентьевич 9. Саввинов Иван Ильич 10. Ким Михаил Николаевич 11. Семенов Егор Федорович Грузчиктар, рабочайдар: 1. Федоров Николай 2. Атысытов Афанасий Иванович 3. Федоров Анатолий Николаевич 4. Ченохов Семен Васильевич 5. Федоров Николай Николаевич 6. Касьянов Трофим Васильевич 7. Касьянов Александр Васильевич (Сандр) 8. Халланов Виталий Максимович 9. Николаев Иван Трофимович 10. Тимофеев Иван Никонович 11. Степанов Дмитрий 12. Захаров Валерий Валерианович 13. Иванов Валерий Семенович 14. Петров Александр Александрович 15. Бестинов Николай Дмитриевич

Трактористар:

1. Николаев Никадар Васильевич 2. Захаров Валериан Дмитриевич 3. Афанасьев Николай Васильевич 4. Илларионов Александр Гаврильевич Хоро остолобуойа: 1. Анисимова Анастасия Васильевна 2. Никифорова Тамара Филипповна 3. Тимофеева Варвара Федотовна 4. Ефремова Мария Тимофеевна 5. Егорова Варвара Ефремовна 6. Егоров Иван Кириллович – Повар Уйбаан 7. Иванова Мария Федтовна – Доҕолоҥ Маарыйа 8. Адамова Екатерина Евсеевна 9. Степанова Тамара Егоровна 10. Ефремов Валерий Дмитриевич 11. Саввинова Довна Андреевна 12. Касьянов Трофим Васильевич 13. Иванова Мария Васильевна 14. Отова Матрена Семеновна 15. Иванова Марфа Михайловна 16. Чурукова Зинаида Николаевна 17. Тобукова Анджелика Захаровна 18. Федорова Ирина Петровна Пекарняҕа үлэлээбиттэрэ: 1. Тимофеева Варвара Федотовна 2. Хантарова Александра Софроновна 3. Васильева Анна Константиновна 4. Иванова Мария Федотовна 5. Лазарева Христина 6. Кондратьева Татьяна Дмитриевна 7. Петров Прокопий Тихонович 8. Николаев Прокопий Васильевич 9. Захарова Ольга Захаровна 10. Кондратьева Софья Афанасьевна 11. Павлова Анна 12. Иванова Марфа Романовна 13. Поскачина Марфа Филипповна 14. Григорьева Валентина Дмитриевна 15. Николаев Иван Трофимович 16. Александрова Антонина Ивановна 17. Иванова Мария Васильевна 18. Чурукова Зинаида Николаевна Араас сыллар атыыһыттара: 1. Анисимова Анастасия Васильевна 2. Хантарова Александра Софроновна 3. Герасимова Анна Ильична 4. Евсеева Наталья Павловна 5. Николаева Тамара Саввична 6. Гаврильева Тамара Захаровна 7. Огочонова Мария Захаровна 8. Егорова Христина Ефремовна 9. Федоров Петр Семенович 10. Михайлова Валентина Семеновна 11. Иванова Нина Васильевна 12. Иванова Мария Васильевна 13. Петрова Аксиния Тихоновна 14. Чурукова Зинаида Николаевна 15. Федоров Николай Николаевич -үлэ фронун кыттыылааҕа, Сээҥээбигэ ларек 16. Руфова Елена Никифоровна 17. Блинова 18. Егорова Елизавета Егоровна 19. Дягилева Ирина Серафимовна 20. Степанова Александра Ивановна 21. Федорова Саргылана Самсоновна 22. Семенова Федора Алексеевна – 1963-1986 сс.

Техүлэһиттэр (остуорастар, харабыллар, оһох оттооччулар): 1. Егорова Матрена Егоровна 2. Михайлова Мария Семеновна Товароведтар:

1. Попова Светлана Николаевна 2. Андреев Василий Степанович 3. Иванов Иван Алексеевич 4. Дягилева Ирина Серафимовна 5. Данилов Семен 6. Николаев Николай Сергеевич – бастакы товаровед 7. Михайлов Семен Николаевич
Сэрии ветераннара: 1. Касьянов Василий Гаврильевич–(1911-1980); Хоро сельпо складчига, сэрии инвалида, «Аҕа дойду сэриитэ» орден II степеннээх кавалера. 2. Петров Тихон Прокопьевич–(1924-1978); Хоро 3. Прокопьев Кирилл Гаврильевич 4. Саввинов Николай Петрович 5. Капитонов Семен Степанович

Үлэ фронун ветераннара:

1. Поскачина Марфа Филипповна 2. Михайлова Христина Лазаревна 3. Федоров Николай Николаевич 4. Николаев Михаил Тарасович

Тыыл ветераннара:

1. Саввинова Довна Андреевна

БООТУЛУУ КООПЕРАТОРДАРА

1937 сыл НАСПО тэриллэр. Председателлэринэн араас сылларга үлэлииллэр:

1. Буртахов Д.Г. 2. Прокопьев Кирилл Гаврильевич 3. Богданов Н.Г. 4. Федотов П.Г. 5. Иванов Иван Алексеевич 6. Прокопьев Иосиф Евдокимович 7. Иванов Н.Л. 8. Попов В.Н.

Боотулуу – 1988 сыл Рабкооп председателэ – Попов В.Н. Товаровед – Титов Б.В. Промтоварнай маҕаһыын сэбиэдиссэйэ – Иванова А.И. Хаһаайыстыбаннай маҕаһыын сэбиэдиссэйэ – Максимова И.П. Тех.үлэһит – Тарасова А.И.

Атыыһыттар:

1. Деллохова Анна Михайловна 2. Гаврильева Тамара 3. Устинова Матрена Саввична 4. Огочонова Татьяна Иннокентьевна 5. Афанасьев Егор Афанасьевич 6. Герасимова В.А. 7. Максимова Ирина Петровна 8. Яковлева Зинаида Спиридоновна 9. Николаева Ольга Ивановна 10. Яковлева Евдокия Павловна 11. Саввинов Николай Петрович 12. Руфова Елена Ксенофонтовна 13. Прокопьева Мария Ильична

Оноҕотчут ларега: Деллохова Анна Михайловна Көтөрдөөх:

Пекарня үлэһиттэрэ: Федотова Мария Семеновна – 1957-1968 сс.

Династия: Федотова М.С. – 11 сыл Федорова Тамара Иннокентьевна Огочонова Татьяна Иннокентьевна – 31 сыл

ОҤХОЙ КООПЕРАТОРДАРА

Маҕаһыын өрдөөҕүтэ «Өҥ Көлүйэ» диэн сиргэ турара. Атыыһытынан Павлов Николай Герасимович диэн киһи үлэлээбит. 1938-1943 сс. Алексеев Давыд Николаевич үлэлээбит. 1950-с сылларга маҕаһыын «Өтөх Көлүйэҕэ» көһөрүллүбүт. Онно Васильев Афанасий Яковлевич-Сыыкыр атыыһыттаабыт. Оҥхой маҕаһыына бастаан Далыр СПО-гар бас бэринэр этэ, онтон 60-с сыллар бүтэһик эргинигэр Хоро СПО-ҕа холбуспут.

Араас сылларга атыыһытынан үлэлээбиттэрэ:

1. Долгаев Капитон Капитонович 2. Кузьмин Семен Григорьевич 3. Семенов Николай Дмитриевич-Туттайыыс 4. Семенов Гаврил Степанович 5. Евдокимов Василий Герасимович 6. Евдокимов Дмитрий Прокопьевич 7. Евдокимова Мария Семеновна – Саха сирин Дьахталларын VII съеһин делегата (1980 с.), Герой ийэ 8. Сидоров Семен Иванович 9. Иванова Варвара Семеновна 10. Алексеева Мария Давыдовна – СР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ 11. Сидорова Анастасия Семеновна 12. Павлова Марфа Евгеньевна 13. Евсеев Илья Васильевич 14. Евдокимова Светлана Васильевна 15. Евдокимова Татьяна Васильевна 16. Семенова Сусанна Семеновна 17. Гоголева Любовь Васильевна 18. Евсеева Людмила Захаровна 19. Егорова Анна Ивановна 20. Николаева Светлана Романовна 21. Фокина Мария Ивановна 22. Иванова Вера Васильевна 23. Ильина Надежда Иннокентьевна 24. Федорова Татьяна Иннокентьевна 25. Устимирова Галина Николаевна 26. Сидорова Александра Павловна 27. Саладеева Татьяна Ивановна 28. Прохорова Валентина Владимировна

Маҕаһыыҥҥа өр сылларга остуораһынан Васильева Вера Алексеевна, Семенова Вера Семеновна, Иванова Анна Тимофеевна о.д.а. үтүө суобастаахтык үлэлээбиттэрэ. Биһиги нэһилиэккэ маҕаһыыҥҥа Евдокимова Евдокия Николаевна онус сылын сэбиэдиссэйдиир. Остуораһынан Яковлева Валентина Алексеевна үлэлиир. Маҕаһыын промтовар, бородуукта араас көрүҥүн атыылаан нэһилиэги толору хааччыйан олорор.

Маслоцех туһунан

Хобусаров Роман Иннокентьевич – маслоцех маастара, «Бочуот Знага» орден кавалера, бу идэҕэ 36 сыл үлэлээбит (1963-1999 сс.) Алексеева Аграфена Петровна – маслоцех рабочайа, «¥лэҕэ килбиэнин» иһин мэтээллээх.

Маастардарынан үлэлээбиттэрэ: 1. Саввинов Василий Федотович 2. Егоров Василий Яковлевич

Лабораннарынан үлэлээбиттэрэ: 1. Дягилев Алексей Андреевич 2. Трофимова Валентина Васильевна 3. Тимофеева Варвара Герасимовна 4. Хобусарова Татьяна Романовна

Рабочайдар: 1. Кононов Николай Иннокентьевич – сэрии ветерана, инбэлиитэ 2. Алексеева Аграфена Петровна 3. Васильев Николай Семенович 4. Тимофеева Варвара Герасимовна

Дизелистэр: 1. Иванов Прокопий Ильич 2. Хабыхов Егор Дмитриевич 3. Спиридонов Кирилл Никонович

Билигин маастарынан Алексеева Вера Романовна, рабочайынан Михайлов Анатолий Яковлевич үлэлии сылдьаллар.

Бэкээринэ Оҥхойго 1964 сыллаахха бэкээринэ аһыллыбыта. Бастаан бэкээринэҕэ Саввинов Василий Федотович кэргэнинээн Чымыева (Саввинова) Мария Петровналыын үлэлээбиттэрэ. Араас сылларга үлэлээбиттэрэ:

1. Ефремова Анна Федотовна-Харачыаҥка – «Үлэ Албан Аата» орден III степенин кавалера 2. Тимофеева Варвара Герасимовна 3. Струкина Татьяна Федоровна 4. Сидорова Александра Павловна 5. Бускарова Ксения Илларионовна 6. Семенова Мария Николаевна 7. Ильина Надежда Иннокентьевна 8. Струкина Татьяна Яковлевна – «Ийэ Албан Аата» знактаах 9. Иванова Мария Семеновна 10. Иванова Вера Васильевна 11. Николаева Мария Гаврильевна 12. Гаина Анастасия Семеновна 13. Васильева Сардана Павловна Бэкээринэ уутун, оттук маһын хааччыйар рабочайынан бэрт өр Прохоров Алексей Константинович, Евдокимов Лазарь Прокопьевич үлэлээбиттэрэ.

МЭЙИК КООПЕРАТОРДАРА

Атыыһыттар Киһи Сайылыкка:

1. Федотов Иван Григорьевич 2. Федотов Василий Иванович (Мотос) 3. Яковлев Василий Яковлевич

Сис Мэйигэ: 1. Семенов Лука Иннокентьевич

Маай:

1. Яковлев Иван Яковлевич

Яковлев Афанасий Яковлевич Иванова Мария Степановна