Семенов Василий Алексеевич
Семенов Василий Алексеевич (03.04.1916—07.10.1977) — Ойуунускай айар үлэтин үөрэппит чинчийээччи, филологическай билим кандидата, литературовед.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1916 сыллаахха муус устар 3 күнүгэр Саха АССР Ньурба улууһугар Мегежекскэй нэһилиэккэ төрөөбүтэ.
- 1932—1935 сс. — Ньурба оройуонун толорута суох орто оскуолатыгар учууталлаабыта.
- 1938—1941 сс. — Ньурба уонна Үөһээ Бүлүү оройуоннарын оскуолаларыгар учууталлаабыта.
- 1941—1943 сс. — сэттэ кылаастаах оскуола директорынан үлэлээбитэ.
- 1943—1945 сс. — Ньурба орто оскуолатын завуһа.
- 1947 с. — Дьокуускайдааҕы педагогическай институту бүтэрбитэ.
- 1947—1948 сс. — ССРС НА Дьокуускайдааҕы научнай-чинчийэр базатын алын научнай үлэһитэ.
- 1948—1959 сс. — Дьокуускайдааҕы пединститутка ассистент, старшай преподаватель.
- 1954 с. филологическай билим кандидатыгар «Развитие якутской советской поэзии и традиции Маяковского (1926—1941 гг.)» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскүүр.
- 1959—1977 сс. — ССРС НА СС Саха Сиринээҕи ТЛИ Институтун алын научнай үлэһитэ.
- 1977 с. алтынньы 7 күнүгэр олохтон туораабыта.
В. А. Семенов, литературовед быһыытынан, П. А. Ойуунускай, А. А. Иванов - Күндэ, С. Р. Кулачиков — Эллэй, норуот ырыаһыта С. А. Зверев поэтическай айымньыларын сиһилии чинчийбитэ.
Семенов Василий Алексеевич Ньурба оройуонун Мэгэдьэк нэһилээгэр 1916 сыл муус устар 3 күнүгэр төрөөбүтэ. Оскуоланы бүтэрээт, 16 саастааҕар 7 кылаастаах оскуолаҕа учууталынан үлэтин саҕалаабыта. 1936—1938 сылларга Дьокуускайдааҕы педагогическай институкка үөрэммитэ уонна 1941 сылга диэри Ньурба уонна Үөһээ Бүлүү оскуолаларыгар математика учууталынан үлэлээбитэ. 1941—1943 сылларга Маалыкай 7 кылаастаах оскуолатын директорынан. 1943—1945 сылларга Ньурба орто оскуолатын үөрэх чааһын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбигэ. 1945 сыллаахха үөрэҕин салҕаабыта уонна педагогическай институту 1947 сыллаахха бүтэрбитэ. Үөрэҕин бүтэрээт, 1947—1948 сс. ССРС Наукаларын Академиятын Саха сиринээҕи научнай-чинчийэр базатыгар младшай научнай сотруднигынан үлэлиир. 1948—1959 сс. Дьокуускайдааҕы педагогическай институкка бастаан ассистенынан, кэлин младшай научнай сотруднигынан, онтон 1959—1977 сылларга ССРС Наукаларын Академиятын Сибиирдээҕи отделениетын Дьокуускайлааҕы филиалыгар младшай научнай сотруднигынан үлэлээбитэ.
1952 сыллаахха М.Горькай аатынан Москватааҕы государственнай педагогическай институкка кэтэхтэн аспирант буолбута уонна 1954 сыллаахха «Развитие якутской советской поэзии и традиции В. Маяковского» диэн тиэмэҕэ диссертация көмүскээн филологическай наука кандидата буолбута.
В. А. Семенов литературовед быһыытытнан П. А. Ойуунускай, А. А. Иванов-Күндэ, С. Р. Кулачиков-Эллэй, норуот ырыаһыта С. А. Зверев айымньыларын чинчийбитэ. «Творчество П.А.Ойунского и становление социалистического реализма» диэн монографияны уонна «Фольклорные сюжеты и мотивы в творчестве П.А. Ойунского» диэн брошюраны, П. А. Ойуунускай сорох айымньыларын туһунан хас да ыстатыйалары таһааттарбыта. Кини ити үлэлэрин иһин «Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии 1941 — 1945 сс. килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн бэлиэтэммитэ. В. А. Семенов аата улууска физическэй культура уонна спорт сайдыытыгар үтүөлэрин иһин улуус бочуотунай киниигэтигэр киллэриллибитэ. Кини 1977 сыл алтынньы 7 күнүгэр олохтон туораабыта.
Сүрүн үлэлэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- «Творчество П. А.Ойунского и становление социалистического реализма в якутской советской литературе» (Новосибирск, 1980), монография.
- «Фольклорные сюжеты и мотивы в творчестве П. А.Ойунского» (Якутск, 1966).
- «О повести Ойунского «Великий Кудангса» (Матер. XIV научной сессии ИЯЛИ. — Якутск, 1964).
- «Гимн Великому Октябрю. О стихотворении П. А.Ойунского «Власть Советов» (Кн.: Вопросы филологии. — Якутск, 1970).
Туһаныллыбыт сирдэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.