Дыгын оонньуулара

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Тас видео-билэлэр
Дыгын оонньуулара. 2013, формат видео — ru:QuickTime

Дыгын оонньуулара — саха төрүт оонньууларыгар боотурдар күрэхтэһиилэрэ.

Саха төрүт оонньууларыгар күрэхтэһии Дьокуускай куорат ыһыаҕар 1990 сылтан саҕалаан ыытыллар. Бастакы кыайыылааҕынан Андрей Попов (Амма улууһа) буолбут, 1991 сыллаахха кыайыыны Василий Николаев (Бүлүү) ситиспит. 1992 сыллаахха ыытыллыбатах. 1993 сыллаахха Юрий Эверстов (Нам улууһа), 1994 – Валерий Сивцев (Тулаҕы) кыайбыттар.

1995 сылтан бу күрэхтэһии «Дыгын оонньуулара» диэн аатыран, хас сыл аайы «Туймаада ыһыаҕын» чэрчитинэн ыытыллар (1995 сылтан саҕалаан Дьокуускай ипподромугар, 1998 сылтан «Үс хатыҥ» диэн ыһыахтыыр сиргэ). Оонньуулар саҕаланыахтарыттан үс төгүллээх чемпионунан Иннокентий Макаров (Чурапчы улууһа)(1995-1997), биэс төгүллээх - Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)(2016-2019,2021), алта төгүллээх — Николай Дьяконов (Нам улууһа)(1998,2002-2006), сэттэ төгүллээх — Иван Белолюбскай —Күүстээх Уйбаан (Уус-Алдан улууһа)(1999,2007-2012) буолбуттар.

Дыгын оонньууларын көрүҥнэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Оонньуулар торумнарыгар араас кэмҥэ кулун тардыы, бэрэмэдэйдээх сүүрүү о. д. а. көрүҥнэр бааллара.

Күрэс көрүҥэ Бастаан
ыытыллыбыт сыла
Үс төгүл үс
3 кылыы, 3 ыстаҥа, 3 куобах
Тутум эргиир
Хапсаҕай
Оҕунан ытыы
35 м
Мас тардыһыыта
Кыыһы эккирэтии (сүүрүү)
400 м
Тааһы көтөҕүү
110 кг

Дыгын оонньууларын кыайыылаахтара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Оонньуулар Буолбут сыла Күрэхтэһээччи
ахсаана
Бастакы
Иккис
Үһүс
#
I
1995
10
Чурапчы улууһа Иннокентий Макаров Юрий Эверстов (Нам улууһа) Пётр Давыдов (Эдьигээн улууһа)
II
1996
12
Чурапчы улууһа Иннокентий Макаров Чурапчы улууһа Яков Оконешников Пётр Варламов (Нам улууһа)
III
1997
12
Чурапчы улууһа Иннокентий Макаров Петр Матаннанов (Таатта улууһа) Томпо улууһа Александр Захаров
IV
1998
12
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Сергей Кузьмин Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Пётр Варламов
V
1999
8
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Уус-Алдан улууһа Николай Максимов Муома улууһа Юрий Хабаров
VI
2000
7
Юрий Эверстов (Нам улууһа) Уус-Алдан улууһа Николай Максимов Анатолий Баишев (Амма улууһа) [1]
VII
2001
12
Анатолий Баишев (Амма улууһа) Николай Колодко (Нерюнгри) Уус-Алдан улууһа Николай Максимов [1]
VIII
2002
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Пётр Варламов
IX
2003
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Үөһээ Бүлүү улууһа Александр Кузнецов
X
2004
7
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Василий Иванов (Нам улууһа)
XI
2005
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Горнай улууһа Николай Саввинов
XII
2006
14
Николай Дьяконов (Нам улууһа) Горнай улууһа Николай Саввинов Сунтаар улууһа Фёдор Фёдоров
XIII
2007
12
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Николай Дьяконов (Нам улууһа) Сунтаар улууһа Фёдор Фёдоров
XIV
2008
20
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Николай Дьяконов (Нам улууһа) Борис Сивцев (Нам улууһа)
XV
2009
12
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Сунтаар улууһа Фёдор Фёдоров Борис Сивцев (Нам улууһа)
XVI
2010
11
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Сунтаар улууһа Фёдор Фёдоров Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев
XVII
2011
12
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Бүлүү улууһа Николай Николаев Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев
XVIII
2012
16
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Александр Аринкин Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев
XIX
2013
13
Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев Бүлүү улууһа Николай Николаев Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Александр Аринкин [2][3]
XX
2014
13
Чурапчы улууһа Пётр Старостин Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Александр Аринкин
XXI
2015
12 (24)
Алексей Кутуков (Нам улууһа) Чурапчы улууһа Пётр Старостин Усуйаана улууһа Алексей Козлов
XXII
2016
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Усуйаана улууһа Алексей Козлов Артем Варданян (Нам улууһа)
XXIII
2017
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Артем Варданян (Нам улууһа) Усуйаана улууһа Алексей Козлов
XXIV
2018
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа) Үөһээ Бүлүү улууһа Айсен Ботуев
XXV
2019
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Артем Варданян (Нам улууһа) Леонид Филиппов (Амма улууһа)
XXVI
2020
12
Леонид Филиппов (Амма улууһа) Артем Варданян (Нам улууһа) Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)
XXVII
2021
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа) Горнай улууһа Дьулустан Ноговицын
XXVIII
2022
12
Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа) Горнай улууһа Дьулустан Ноговицын
XXIX
2023
12
Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) Артем Варданян (Нам улууһа) Үөһээ Бүлүү улууһа Айсен Ботуев

Дыгын оонньууларын ситиһиилэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Ордук элбэхтэ кыайбыт боотур

Боотур Уопсайа Хас сыллаахха
Уус-Алдан улууһа Иван Белолюбскай 7 1999, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012
Николай Дьяконов (Нам улууһа) 6 1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) 5 2016, 2017, 2018, 2019, 2021
Чурапчы улууһа Иннокентий Макаров 3 1995, 1996, 1997
Юрий Эверстов (Нам улууһа) 1 2000
Анатолий Баишев (Амма улууһа) 2001
Үөһээ Бүлүү улууһа Любомир Николаев 2013
Чурапчы улууһа Пётр Старостин 2014
Алексей Кутуков (Нам улууһа) 2015
Леонид Филиппов (Амма улууһа) 2020
Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) 2022
Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) 2023

Ордук элбэхтэ кыайбыт улуус

Улуус Боотурдара Уопсайа
Нам улууһа 4 9
Уус-Алдан улууһа Уус-Алдан улууһа 1 7
Хаҥалас улууhа 1 5
Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа 2 4
Амма улууһа 2 2
Үөһээ Бүлүү улууһа Үөһээ Бүлүү улууһа 1 1
Кэбээйи улууһа 1 1

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. 1,0 1,1 Николай Дьяконов кыттыбатах.
  2. Ирина Протодьяконова. Имя нового кумира, Победителя «Игр Дыгына-2013″ — Любомир Николаев! // SakhaPress.ru. — 01.07.2013.
  3. 2013 сылтан Иван Белолюбскай кыттыбат.

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]