Дыгын оонньуулара
 Тас видео-билэлэр
| |
|---|---|
|
|
Дыгын оонньуулара. 2013, формат видео — ru:QuickTime |
Дыгын оонньуулара — саха төрүт оонньууларыгар боотурдар күрэхтэһиилэрэ.
Саха төрүт оонньууларыгар күрэхтэһии Дьокуускай куорат ыһыаҕар 1990 сылтан саҕалаан ыытыллар. Бастакы кыайыылааҕынан Андрей Попов (Амма улууһа) буолбут, 1991 сыллаахха кыайыыны Василий Николаев (Бүлүү) ситиспит. 1992 сыллаахха ыытыллыбатах. 1993 сыллаахха Юрий Эверстов (Нам улууһа), 1994 – Валерий Сивцев (Тулаҕы) кыайбыттар.
1995 сылтан бу күрэхтэһии «Дыгын оонньуулара» диэн аатыран, хас сыл аайы «Туймаада ыһыаҕын» чэрчитинэн ыытыллар (1995 сылтан саҕалаан Дьокуускай ипподромугар, 1998 сылтан «Үс хатыҥ» диэн ыһыахтыыр сиргэ). Оонньуулар саҕаланыахтарыттан үс төгүллээх чемпионунан Иннокентий Макаров (Чурапчы улууһа)(1995-1997), биэс төгүллээх - Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)(2016-2019,2021), алта төгүллээх — Николай Дьяконов (Нам улууһа)(1998,2002-2006), сэттэ төгүллээх — Иван Белолюбскай —Күүстээх Уйбаан (Уус-Алдан улууһа)(1999,2007-2012) буолбуттар.
Дыгын оонньууларын көрүҥнэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Оонньуулар торумнарыгар араас кэмҥэ кулун тардыы, бэрэмэдэйдээх сүүрүү о. д. а. көрүҥнэр бааллара.
| Күрэс көрүҥэ | Бастаан ыытыллыбыт сыла |
||
|---|---|---|---|
| Үс төгүл үс | 3 кылыы, 3 ыстаҥа, 3 куобах | ||
| Тутум эргиир | |||
|
Хапсаҕай | ||
|
Оҕунан ытыы | 35 м | |
| Мас тардыһыыта | |||
|
Кыыһы эккирэтии (сүүрүү) | 400 м | |
| Тааһы көтөҕүү | 110 кг | ||
Дыгын оонньууларын кыайыылаахтара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]| Оонньуулар | Буолбут сыла | Күрэхтэһээччи ахсаана |
# | |||
.jpg){kind=small} Иннокентий Макаров |
Юрий Эверстов (Нам улууһа) | Пётр Давыдов (Эдьигээн улууһа) | ||||
| Иннокентий Макаров |
Яков Оконешников |
Пётр Варламов (Нам улууһа) | ||||
| Иннокентий Макаров |
Петр Матаннанов (Таатта улууһа) |  Александр Захаров |
||||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | .png){kind=small} Сергей Кузьмин |
Пётр Варламов |
||||
.png){kind=small} Иван Белолюбскай |
Николай Максимов |
.png){kind=small} Юрий Хабаров |
||||
| Юрий Эверстов (Нам улууһа) | Николай Максимов |
Анатолий Баишев (Амма улууһа) | [1] | |||
| Анатолий Баишев (Амма улууһа) | Николай Колодко (Нерюнгри) | Николай Максимов |
[1] | |||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Иван Белолюбскай |
Пётр Варламов |
||||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Иван Белолюбскай |
.png){kind=small} Александр Кузнецов |
||||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Иван Белолюбскай |
Василий Иванов (Нам улууһа) | ||||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Иван Белолюбскай |
 Николай Саввинов |
||||
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Николай Саввинов |
.png){kind=small} Фёдор Фёдоров |
||||
| Иван Белолюбскай |
Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Фёдор Фёдоров |
||||
| Иван Белолюбскай |
Николай Дьяконов (Нам улууһа) | Борис Сивцев (Нам улууһа) | ||||
| Иван Белолюбскай |
Фёдор Фёдоров |
Борис Сивцев (Нам улууһа) | ||||
| Иван Белолюбскай |
Фёдор Фёдоров |
Любомир Николаев |
||||
| Иван Белолюбскай |
 Николай Николаев |
Любомир Николаев |
||||
| Иван Белолюбскай |
Александр Аринкин |
Любомир Николаев |
||||
| Любомир Николаев |
Николай Николаев |
Александр Аринкин |
[2][3] | |||
| Пётр Старостин |
Любомир Николаев |
Александр Аринкин |
||||
| Алексей Кутуков (Нам улууһа) | Пётр Старостин |
.png){kind=small} Алексей Козлов |
||||
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | Алексей Козлов |
Артем Варданян (Нам улууһа) | ||||
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | Артем Варданян (Нам улууһа) | Алексей Козлов |
||||
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | Николай Матаннанов (Таатта улууһа) | Айсен Ботуев |
||||
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | Артем Варданян (Нам улууһа) | Леонид Филиппов (Амма улууһа) | ||||
| Леонид Филиппов (Амма улууһа) | Артем Варданян (Нам улууһа) | Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | ||||
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | Николай Матаннанов (Таатта улууһа) | Дьулустан Ноговицын |
||||
| Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) | Николай Матаннанов (Таатта улууһа) | Дьулустан Ноговицын |
||||
| Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) | Артем Варданян (Нам улууһа) | Айсен Ботуев |
||||
| Дьулустан Ноговицын |
Борис Сдвижков (Амма улууһа) | Артем Дьяконов (Кэбээйи улууһа) |
Дыгын оонньууларын ситиһиилэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Ордук элбэхтэ кыайбыт боотур
| Боотур | Уопсайа | Хас сыллаахха |
|---|---|---|
| Иван Белолюбскай
|
7 | 1999, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 |
| Николай Дьяконов (Нам улууһа) | 6 | 1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 |
| Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) | 5 | 2016, 2017, 2018, 2019, 2021 |
| Иннокентий Макаров
|
3 | 1995, 1996, 1997 |
| Юрий Эверстов (Нам улууһа) | 1 | 2000 |
| Анатолий Баишев (Амма улууһа) | 2001 | |
| Любомир Николаев
|
2013 | |
| Пётр Старостин
|
2014 | |
| Алексей Кутуков (Нам улууһа) | 2015 | |
| Леонид Филиппов (Амма улууһа) | 2020 | |
| Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) | 2022 | |
| Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) | 2023 | |
| Дьулустан Ноговицын
|
2024 |
Ордук элбэхтэ кыайбыт улуус
| Улуус | Боотурдара | Уопсайа |
|---|---|---|
| Нам улууһа | 4 | 9 |
| Уус-Алдан улууһа
|
1 | 7 |
| Хаҥалас улууhа | 1 | 5 |
| Чурапчы улууһа
|
2 | 4 |
| Амма улууһа | 2 | 2 |
| Үөһээ Бүлүү улууһа
|
1 | 1 |
| Кэбээйи улууһа | 1 | 1 |
| Горнай улууһа
|
1 | 1 |
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ 1,0 1,1 Николай Дьяконов кыттыбатах.
- ↑ Ирина Протодьяконова. Имя нового кумира, Победителя «Игр Дыгына-2013″ — Любомир Николаев! // SakhaPress.ru. — 01.07.2013.
- ↑ 2013 сылтан Иван Белолюбскай кыттыбат.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Республиканский центр национальных видов спорта им. В. Манчаары: (29—30 июня) Соревнования по национальному многоборью «Дыгын оонньуулара» Архыыптаммыт 2013, Атырдьах ыйын 6 күнүгэр.
- SakhaPress.ru: Иван Белолюбский установил планку недосягаемости
- Игорь Платонов. Кто выиграет Игры Дыгына? // Республиканский центр национальных видов спорта имени Василия Манчаары. — 27.06.2013.
- Владислав Коротов. «Дыгын оонньууларын» саҥа кыайыылааҕа — Чурапчы уола Петр Старостин // Республиканский центр национальных видов спорта имени Василия Манчаары. — 03.07.2014.