Филатов Алексей Алексеевич
| Алексей Алексеевич Филатов | |||
| Төрөөбүт күнэ | |||
|---|---|---|---|
| Төрөөбүт сирэ |
Бэс, Иккис Нөөрүктээйи нэһилиэгэ, Өлүөхүмэ улууһа, Саха уобалаһа | ||
| Өлбүт күнэ |
11 атырдьах ыйын 1984 (71 сааһыгар) | ||
| Өлбүт сирэ | |||
| Сулууспалаабыт дойдута | |||
| Сулууспалаабыт сыллара |
1931—1938; | ||
| Солото |
Майор  | ||
| Чааһа |
1261-с СП, 381-с СД | ||
| Кыргыһыылар/сэриилэр | |||
| Наҕараадалара |
| ||
Филатов Алексей Алексеевич (15.05.1913, Иккис Нөөрүктээйи нэһилиэгэ, Өлүөхүмэ улууһа, Саха уобалаһа — 11.08.1984, Москва) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Саха Сириттэн Александр Невскай уордьанын бастакы кавалера.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1913 сыллаахха төрөөбүт Өлүөхүмэ улууһун Иккис Нөөрүктээйи нэһилиэгэр төрөөбүт. Иккис Нөөрүктээйи сэттэ кылаастаах оскуолатын бүтэрбит. 1930 сыллаахха Өлүөхүмэҕэ трактористар куурустарыгар үөрэммит. Карл Маркс аатынан колхоз тракторнай биригээдэтин биригэдьииринэн үлэлээбит.
1931 сыл күһүнүгэр М. В. Фрунзе аатынан Омскайдааҕы байыаннай-пехотнай училищеҕа туттарсан киирбит. 1934 сыллаахха бүтэрэн, лейтенант Филатов пулемет взводун хамандыырынан Иркутскайга, ол кэннэ Сибиирдээҕи байыаннай уокурукка рота хамандыырынан сулууспалаабыт.
1942 сыллаахха Кыһыл Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. 1942 сыл сэтинньититтэн Калининскай фроҥҥа сэриилэспит.
1942 сыллаахха (сэтинньи-ахсынньы) старшай лейтенант Филатов хамандаатынан Великие Луки куорат таһыгар кыргыһыыларга 2-с батальон 4 нэһилиэнньэлээх пууну өстөөхтөртөн босхолообут, 200-кэ өстөөх автоматчиктарын кыдыйбыт. Ахсынньы 6 күнүгэр аҕыйах байыастаах батальон Ряднево дэриэбинэ аттыгар өстөөх танковай атаакатын төттөрү охсубут, 1 докумуоннаах танкатын эспит, 10 блиндаһын уонна окуопатын былдьаабыт. Бойобуой өҥөлөрүн, байыастары тус хорсун холобурунан кыргыһыыга киллэрэрин иһин старшай лейтенант Филатов Александр Невскай уордьанынан наҕараадаламмыт.[1]
1943 сыл сэтинньи 9—18 күннэринээҕи кыргыһыыларга майор Филатов, полк хамандыырын эбээһинэһин толорон, полкатын сатабыллаахтык салайбыт. Кимэн киирии түмүгэр полк хас да нэһилиэнньэлээх пууну ылбыт; өстөөх контратакаларын барытын, кини сэриилэригэр уонна техникатыгар улахан хоромньуну оҥорон туран, төттөрү охсубут. Кыһыл Знамя уордьанынан наҕараадаламмыт.
Ыараханнык бааһыран, 1944 сыл алтынньытыгар үөрэммит Омскайдааҕы пехотнай училищетыгар преподавателинэн ананан барбыт.
Сэрии кэннэ ССКП Саха обкомугар инструкторынан, ол кэннэ ДОСААФ-ка үлэлээбит.
1984 сыллаахха атырдьах ыйын 11 күнүгэр Москваҕа өлбүт.
Наҕараадалара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Аатын үйэтитии
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]А. А. Филатов аатынан Өлүөхүмэ, Иккис Нөөрүктээйи уулуссалара ааттаммыттар.
Дьиэ кэргэнэ, аймахтара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кэргэнэ — Филатова Надежда Васильевна.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ 1,0 1,1 Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Якутия, я люблю тебя! // Якутия : газета. — 10.05.2013. — № 82.
- Проект, посвященный 100-летию первого из якутян кавалера ордена Александра Невского Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 5 күнүгэр.
- «Улица, на которой я живу…»
- Дьон алпаабытынан
- Ыам ыйын 15 күнүгэр төрөөбүттэр
- 1913 сыллаахха төрөөбүттэр
- Иккис Нөөрүктээйи нэһилиэгэр төрөөбүттэр
- Атырдьах ыйын 11 күнүгэр өлбүттэр
- 1984 сыллаахха өлбүттэр
- Москваҕа өлбүттэр
- Дьоннор алпабыытынан
- Александр Невскай уордьанын (ССРС) кавалердара
- Кыһыл Знамя уордьанын кавалердара
- Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара:Өлүөхүмэ улууһа