Күкэр

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
(Мантан: Сиэрэ көстө)
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Күкэр

Күкэр диэн араҕас дьүһүннээх кытаанах кристалл сэк. Метал буолбатахтар курдук кини итиини эмиэ куһаҕаннык аһарар, чаҕылыманы аһарбат. Чиҥэ 2-гэ чугас, онон күкэр тооромосторо ууга тимирэллэр, ол гынан баран тоһо, ууну сыһыарбат буолан, дагдайан тахсар.

Күкэр — Д. И. Менделеев периодтаах систематын үһүс периодын 16-с бөлөҕүн ууһуга, атомын нүөмэрэ 16.

  • Бэлиэтэ: S
  • Электрон конфигурацията: Ne 3s2 3p4
  • Атомын нүөмэрэ: 16
  • Хаһан арыллыбыта: 2000 с. б.э.и.
  • Хас кыраадыска ууллара: 115,2°C
  • Атомнаах маассата: 32,065 ± 0,005 а. е. м.

Күкэр айылҕаҕа баар үгүс холбоһугун мэлийдэххэ, ууну эмиэ сыһыарбат. Күкэр ити айылгыта кыаҥ таас "кураанах таастыгын" араарарга туһаныллар. Кыаҥы итинник байытыы флотация дэнэр уонна практикаҕа киэҥник туттуллар.

Күкэр ууга суураллыбатын кэриэтэ. Ол оннугар күкэр-уулуккка, толуолга о.д.а. сэбдьилэргэ үчүгэйдик суураллар.

112,8оС температураҕа күкэр ууллан саһархай дьүһүннээх убаҕас буолар. Cалгыы ититтэххэ хараарар уонна хойдор. 444оС кыраадыска күкэр оргуйар. Оргуйуор диэри итийбит күкэри тымныы ууга куттахха эрэһиинэ курдук уунаҥнас пластика күкэр диэн үөскүүр.

Абалык икки аллотроп көрүҥ кубулуйуута - абалык уонна озон. Кристалл уонна пластика күкэртэн эмиэ күкэр аллотроп көрүҥ кубулуйуута буолаллар.

Кристалл күкэр түргэнник ууллар, ити кини молекула кристалл эрэһэлээҕин туоһулуур. Рентгенография, онтон да атын ньыманан чинчийэн, күкэр кристалл эрэһэтэ төгүрүччү ситимнэспит молекулалартан турарын билбиттэрэ. Ититтэххэ, күкэр аҕыстыы эркиннээх төгүрүччү ситимнэспит молекулата ыһыллан, уһуур-кылгыыр кыахтаах уһун ситимҥэ кубулуйар. [1]

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Химия. Орто оскуола 9 кылааһын учебнига. Дьокуускай, 1996