Ситэ илик эти-хааны никотиҥҥа сиэтимэ
Табах Россияҕа XVII үйэ саҕаланыытыгар тарҕаммыта. Ордук киэҥник 1884с. Джеймс Бонсак сигаретаны оҥорон таһаарар массыынаны айбытын кэннэ дэлэйбитэ. Күҥҥэ итинник массыына 120000 сигаретаны таһаарара. Бастаан Россияҕа табаҕы бопсор этилэр. Оттон Петр I саҕаттан киэҥник тарҕаммыта. Манна даҕатан эттэххэ, Петр I бэйэтэ тардара.
Табах буортута[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Эдэр киһи, куһаҕан дьаллыкка ылларыаҥ иннинэ табах аҕалар содулларын туһунан толкуйдаан көрөрүҥ олус туһалаах буолуо. Табах буруотугар 200 буортулаах вещество баар. Чыычаахтар тумсуларыгар өстүөкүлэ палочка төбөтүгэр никотинынан илитиллибити чугаһаттахха өлөллөр. Кролик 1/4 хааппыла никотинтан, ыт1/2 хаапылаттан өлөллөр. Никотин наркотическай дьайыылаах, ол иһин табахха киһи күүскэ ылларар. Ордук күүскэ никотин ситэ илик оҕо этигэр-хааныгар дьайар. Табах буруота күн ультрафиолетовай сардаҥатын оҕо организмыгар киллэрбэт. Ол иһин оҕо сайдыыта бытаарар, тыҥата ситэ сайдыбат, элбэхтик тымныйан ыалдьар. Өйдүүр дьоҕура мөлтөх буолар, сирэйэ кубарыйар, хаана тиийбэт буолуон сөп, үөрэҕэр мөлтүүр. Сүрэҕин үлэтэ мөлтөөн, 12-15 сааһыттан оҕо хамсанарыгар ноҕоруускаланнаҕына аҕалыыр, тииһэ саһарар, түргэнник кариеска ылларар, дисфункция буолар, кэнники гастрикка кубулуйар.
Табах буруота тардар киһиэхэ эрэ буортулаах буолбатах, аттынаа5ы бииргэ олорор дьоно табах буруотун куруук эҕирийэ сылдьаллар. Кинилэр организмнара эмиэ табахсыт киэнин курдук мөлтүүр.
- Табах киһиэхэ буортулаах
- Табах диэн от
- Табахтыыр киһи эрдэ өлөр
- Табахтаатахха доруобуйаҥ мөлтүүр
- Табах диэн куһа5ан
- Табах диэн ыарыы
Оҕо күүтэр ийэ табахтыыр буоллаҕына, табах буортута бэйэтинээҕэр оҕотугар дьайара күүстээх. Табах буруотугар 3000-тан тахса араас эттик баар. Саҥа үөскээбит оҕо көмүскүүр хаҕынан бу эттиктэр ааһан оҕо тымырдарын күүскэ кыараталлар, мэйиитигэр эмиэ тиийэр буолан, салгын тиийбэккэ, мэйии гепоксията үөскүүр.Табах буруота бастаан киһи иһигэр киирэн тымырдары кыаратар. Онтон араас ыарыыны көбүтэн, кэлин тиһэҕэр тыҥаҕа улахан охсууну биэрэр. Табах тардар киһи сотору-сотору тымныйар, ыарыыта сүгүн ааһан биэрбэт, бронхита дьарҕаҕа кубулуйар, ол дьарҕата үгүстүк ракка көһөр.
Учуонайдар чинчийэллэринэн, табахсыт киһи олоҕо 4-5 сылга диэри кылгыыр, эрдэ кырдьар.Кыргыттар сирэйдэрэ эрдэ мыччыстар, тиистэрэ саһарар. Табахсыт киһи оҕото мөлтөх доруобуйалаах буолар, сотору-сотору тымныйар, тыынара бопторуон сөп. Табах буруота хааҥҥа холестирины үрдэтэр. Холестерин киһи тымырдарын кэбирэтэр. Ол иһин киһи органнарыгар хаан ситэ тиийбэт. Ордук киһи сүрэҕин, мэйиитин, бүөрүн үлэлэрэ мөлтүүллэр. Кэнники артериальнай гипертония буолаллар.
Онон, эдэр ыччат, доруобуйаҕын эрдэттэн көр-иһит, куһаҕан дьаллыкка ылларыма, тулалыыр дьоҥҥун эмиэ харыстаа!
Туһаныллыбыт литература:[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
-Зоя Дорофеева-терапевт-быраас
Ыстатыйаны толордо:[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
ХИФУ МИ ЛД-104 устудьуона Тучи.