П.А. Ойуунускай аатынан Академическай Саха тыйаатыра

Саха тыйаатыра

Саха тыйаатыра - саха норуотун уус-уран искусствотын тириэрдэр сүрүн тыйаатыра.

1920 сыллаахха Нуучча драма тыйаатыра тэриллэригэр саха турууппата үөскээбитэ.

1925 сыллаахха саха турууппата бэйэтэ туспа тыйаатыр буолбута: Н. Д. Неустроев «Куһаҕан тыын» комедиятын премьератын күнэ, алтынньы 17, тыйаатыр төрөөбүт күнүнэн ааҕыллар.

Тыйаатыр бастакы дириэктэринэн бэйиэт уонна драматург, саха уус-уран литэрэтиирэтин төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ А. И. Софронов буолбута.

Режиссерынан Д.Д. Большев буолбута, кини Бүлүүгэ самодеятельнай тыйаатыры тэрийээчи.

Бастакы идэтийбит режиссерынан С. А. Григорьев үлэлээбитэ. Кини 1933—1958 сс. режиссердаабыта.

1934 сыллаахха тыйаатырга Ойуунускай аата иҥэриллибитэ.

60—70 сыллардаахха тыйаатыры Ф. Ф. Потапов салайбыта. Кини тыйаатыр төрүт репертуар оонньууларын туруорбута.

1983 сылтан тыйаатыр уус-уран салайааччытынан А. С. Борисов үлэлиир.

Репертуар сүрүн оонньуулара

• У. Шекспир «Илиир хоруол», «Сайыҥҥы түүл»;

• К. Гольдони «Икки тойон кулута»,

• Н. Гоголь «Кэргэн кэпсэтии»;

• А. Чехов «Хопто»,

• Ч. Айтматов «Ийэ хонуута», «Хаарыан хампа күөх кытылым»;

• М. Карим «Ый өлүүтүн түүнэ», уонна да атыттар.

1995 сыллаахха академическай аат иҥэриллибитэ.

Тыйаатыр хас да Арассыыйа уонна аан дойду таһымнаах бэстибээлгэ кыттан турар.

Саха тыйаатыра – “Кыһыл көмүс мааска” театральнай бириэмийэ-бэстибээл 4 төгүллээх лауреата

• 1999 с. – “ИЛИИР ХОРУОЛ”, Шекспир

Арассыыйа национальнай тыйаатырдарыттан аан бастакынан Саха тыйаатырын “Илиир Хоруола” “Кыһыл көмүс мааскаҕа” кыттарга номинацияланар.  

Бу испэктээк турбутунан режиссер Андрей Борисов, сценограф Геннадий Сотников, Илиир Хоруол оруолун толорбут Ефим Степанов уонна Көрдөөх Көкөт оруолун толорбут Иннокентий Луковцев Арассыыйа Судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреаттарын аатын ылаллар. 

• 2002 с. – “КЫЫС ДЭБИЛИЙЭ”, Н. Бурнашев

Тыйаатыр кириитиктэрин анал бириистэрин тутан, “Кыыс Дэбилийэ” олоҥхо “Кыһыл көмүс маасканан” наҕараадаланар.

Туруорааччы режиссер – Андрей Борисов, сыана худуоһунньуга – Геннадий Сотников, көстүүм худуоһунньуга – Лена Гоголева

• 2005 с. – “МАКБЕТ”,  Ионеско

“Чаҕылхай артыыстааһын, Дьобуруопа тыйаатырын поэтикатын уонна саха төрүт үгэстэрин дьүөрэлии туппутун иһин” “Макбет” испэктээк “Кыһыл көмүс маасканан” наҕараадаланар. Макбет оруолун толорбут Петр Баснаев бастыҥ эр киһи оруола номинацияҕа киирбитэ.

Туруорааччы режиссер – Сергей Потапов, сыана худуоһунньуга – Михаил Егоров, көстүүм худуоһунньуга – Сардана Федотова

• 2007 с. ИЧЧИТЭХ ДЬИЭ”, Гарсиа Лорка

“Кыһыл көмүс мааскаҕа” Саха тыйаатырын “Иччитэх дьиэ” испэктэктээгэ кыттыыны ылар. Бернарда оруолун толорбут Степанида Борисова бастыҥ дьахтар оруола номинацияҕа киирбитэ. Туруорааччы режиссер – Сюзанна Ооржак, сыана худуоһунньуга – Михаил Егоров, көстүүм худуоһунньуга – Дария Дмитриева

• 2014 с. – Россия театральнай искусствотын сайдыытыгар уһулуччулаах кылаатын иһин «Кыһыл көмүс мааска» Национальнай театральнай бириэмийэ лауреатын аатын Анна Ивановна Кузьмина ылар.

• 2017 с. – Россия театральнай искусствотын сайдыытыгар уһулуччулаах кылаатын иһин «Кыһыл көмүс мааска» Национальнай театральнай бириэмийэ лауреатын аатын Андрей Саввич Борисов ылар.

• 2019 с. “Кыһыл көмүс мааска” үбүлүөйдээх 25 сылыгар Саха тыйаатыра Шескпир трагедиятынан турбут “Мин доҕорум Гамлет” испэктээгэ кыттыыны ылар. Туруорааччы режиссер – Сергей Потапов, сыана худуоһунньуга – Михаил Егоров, көстүүм худуоһунньуга – Сардана Федотова

Ылыллыбыт сирэ

• Саха тыйаатырын симим-сирэ