Пекин

Пекин
	Пекин; 北京市; Běijīng-shì
	Location of the Municipality of Beijing within ChinaLocation of the Municipality of Beijing within China
Олохсуйуу	473 б.э.и.
Divisions; - County-level; - Township-level	; 16 districts, 2 counties; 289 towns and villages
	Cалалтата
- Type	Municipality
- ККП сэкэрэтээрэ	Liu Qi
- Мэр	Guo Jinlong
	Иэнэ (ranked 29th)
- Municipality	16 801,25 km² (6487 sq mi)
Үрдэлэ	43,5 m (143 ft)
	Олохтоохторо (2007)
- Municipality	17,430,000
- Метро	11,940,000
- Density	(4th)
- Major nationalities	Han: 96%; Manchu: 2%; Hui: 2%; Mongolian: 0,3%
	(26th)
Кэм курдааһына	China Standard Time (UTC+8)
Почта кода	100000 - 102629
Area code(s)	10
БИО	2007
- Total	CNY 900.62 billion (10th)
- Per capita	CNY 57,431 (2nd)
HDI (2005)	0.882 (2nd)
License plate prefixes	京A, C, E, F, H, J, K, L, M, N ; 京B (taxis); 京G, Y (outside urban area); 京O (police and authorities); 京P (Olympics); 京V (military headquarters,; central government)
	City trees; Chinese arborvitae (Platycladus orientalis); Pagoda tree (Sophora japonica); City flowers; Chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium); Chinese rose (Rosa chinensis)
	Сайт: www.beijing.gov.cn

Пекин (Пэкиин, Бэкиин, кыт. 北京, пиньинь Běijīng, «Хотугу киин куорат») диэн Кытай киин куората. Шанхай кэнниттэн дойду иккис улахан куората. Дойду түөрт провинция суолталаах муниципалитеттарыттан биирдэстэрэ.

Пекин элбэх суоллар уонна тимир суоллар ааhар сүрүн транспорт түмүгэ. Дойду элбэх омуктар икки ардыларынааҕы авиарейстара кэлэллэр-бараллар. Пекин Кытай Дьон Республикатын сүрүн политика, үөрэҕирии уонна култуура киинэ. Манна 2008 Олимпия оонньуулара буолан ааспыттара.

Устуоруйата

Пекин куорат ортото биһиги эрабыт иннинэ бастакы үйэҕэ олохтоммута. Ян (燕) саарыстыбата киин куоратын билигин Пекин баар сиригэр туппута. Кинилэр ол сири Жи (蓟) диэн аттыыллар эбит. Ян саарыстыбата эстибитин кэннэ куорат кыччаабыт, ол гынан баран син биир суолтатын сүтэрбэтэх.

Пекин улахан суолтатын 10ус үйэҕэ Йинь династия олохтоммутун кэннэ өссө биирдэ ылбыт. 1215 сыллаахха моҥголлар кэлэн куораты суох оҥорбутттар. 1267 сыллаахха моҥголлар Йинь киин куорат хоту өттүгэр саҥа куораты туппуттар уонна "Улуу киин куорат" (大都) диэн ааттаабыттар. Ол сыллаахтан Пекин аныгы суолтата саҕаламмыта. Моҥголия хана Кублай Юань династиятын олохтообутун кэннэ Пекин киин куорат буолбут.

Юань, Минь уонна Цынь династиялара бары Пекины киин куорат оҥорбуттар, Цинь династия күүһүн сүтэрбитин кэннэ уонна Кытай Республиката олохтоммутун кэннэ саҥа Республика киин куораты Нандьинь куоракка көһөрбүт. Онтон Кытай дьон Республиката олохтоммутугар Пекин өссө биирдэ киин куорат аатын төннөрбүт.

Үөрэҕирии

Пекин Кытай үөрэҕириитин киинэ буолар. 500-тэн тахса үрдүк үөрэх кыһалара бааллар: ол быыһыгар Пекин университета, Циньхуа, Кытай норуотун университета, Кытай нормальнай университета, уонна Бейхаҥ университеттара бааллар. Кытай тылын үөрэтэр араас омуктар Пекиҥҥа кэлэн үөрэнэллэр тоҕо диэн Кытай стандартнай саҥарыыта Пекинскай диалект буолар, ол иһин кытай тылын үөрэтэр омук дьоно 70% Пекиҥҥа үөрэтэллэр.

Дьоно сэргэтэ

Пекин куорат дьонун ахсаана 10-30 миллион буолар. үксүлэрэ кытайдар (81%), онтон атыттара атын омуктар. Аныгы Пекин элбэх омуктарынан биллэр. Куоратка 1000 араас омук уонна арааса олорор. Ынырык элбэх Африкаттан уонна Индияттан кэлии дьоннор. Элбэх Арассыыйаттан кэлии студеннар уонна бизнесменнэр. Куоратка "Кыһыл сулус" (3123 Саха дьоно) уонна "Кытыйа" (2133 Сахалар) диэн Саха омугун түмсүүлэрэ бааллар. Уопсайынан Пекин куоратка миллион курдук Арассыыйа дьоно олороллор, олортон 7 тыһ. Саха омуга буолар.