Нэс туёрт утугэн

утугэн диэн тыл- ёйдёбул "уТуГЭН ЫРААХ" диэн тылтан- ёйдёбултэн уёскээбитэ. (Тёhё да "етуген" эцин диэццэ ситимнээтэллэр.) Ити элбэх омукка баар ёйдёбул. Холобура, Шумерга "Нингишзида- прислужник "ДАЛЕКОЙ ЗЕМЛИ" диэн баара. (Санаан да кёрдёххё: былыр киhи ёллё5унэ- "барда" диэн саха эрэ эппэтэх буолуохтаах). Былыр Иран аттынаа5ы кёс омуктарга мэцэ таастары (билигин "оленние камни" диэн ааттанар) ойуулааhын культурата тэнийэ сылдьыбыта. Нингишзида символа уонна мэцэ таастар "олень" ойуулара аhары диэн маарыннаhаллар. Холбуон (уопсайынан), Нингишзида символа Вавилонтан Ахеменидтар са5ана Иран аттынаа5ы кёс омуктарга киирэн, киниэхэ утугуннэрэн (билигин "оленние камни" дэнэр) мэцэ таастар "олень" ойууларыгар кубулуйбут буолуон эмиэ сёп. "Оленние камни" мэцэ тааска ойууламмыт "круг" уонна "олень" туох ёйдёбуллээхтэрэй? уёhээ этиллибитин курдук "олень"- Нингишзида диэн суолталаах буолуон сёп. Онтон "круг" фигураны санатар "куhэцэ " диэн ёйдёбул баара. Ёксёкулээххэ: "куhэцэ- часть шаманского костюма- металлическая пластинка. По старинному поверью, если во время камлания порвется шнур от куhэцэ, то шаман должен умереть неминуемо тут же на месте". Онтон Сэhэн Боло5о: "Куhэцэ диэн атахха кэтэр бооhулук(?) уллуцах тимирэ: кыргыс дьоно ити куйахтарын туура о5устардахтарына, эбэтэр куйахтаа5ы ёлёрдёхтёрунэ "куhэцэ быстыыта, кун туллара" кэлэрэ."