Манхэттэн бырайыак
«Манхеттен бырайыак» (ааҥл. Manhattan Project) — АХШ атомнай буомбаны оҥорорго анаан тэрийбит бырагыраамматын аата. 1943 сыл балаҕан ыйын 17 күнүгэр саҕаламмыта. Бу иннинэ чинчийии 1939 сылтан «Ураан кэмитиэтэ» (S-1 Uranium Committee), диэн бырайыагынан ыытыллар этэ. Бырайыакка АХШ, Улуу Британия, Германия уонна Канаада учуонайдара кыттыбыттара.
Бырайыак иһинэн үс атомнай буомба оҥоһуллубута: плутонийтан оҥоһуллубут «Тринити» (бастакы тургутууга эспиттэрэ), ураантан оҥоһуллубут «Малыш» (Хиросимаҕа 1945 сыл атырдьах ыйын 6 күнүгэр быраҕыллыбыта, уонна плутонийтан оҥоһуллубут «Толстяк» (Нагасаки куоракка 1945 сыл атырдьах ыйын 9 күнүгэр быраҕыллыбыта).
Бырайыагы физик Роберт Оппенгеймер уонна генерал Лесли Гровс салайбыттара.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Создание ядерного оружия Архыыптаммыт 2017, Муус устар 9 күнүгэр.
- Л. Гровс «Теперь об этом можно рассказать»