Иванов Алкивиад Исидорович

Алкивиад Исидорович Иванов - көҥүл тустууга ССРС спордун маастара, биллиилээх хирург, бэрэпиэссэр, билим (наука) дуоктара.

Сунтаар оройуонун Күндэйэ нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

Тустуунан дьарыга

Оскуолаҕа үөрэнэр сылларыгар тустуунан, ыарахан атлетиканан үлүһүйэрэ. 1959 с. Сунтаардааҕы оскуоланы бүтэрэн, Алкивиад лүөччүк буолар санааттан Украинаҕа, Кривой Рог куоракка тиийэн, авиационной техникумка туттарсыбыта. Мед. хамыыһыйа «вестибулярнай аппараата мөлтөх» диэн сыыйан, тиэхиньик үөрэҕэр киирбитэ. Тустуу суох буолан спортивнай гимнастиканан дьарыктанан иккис эрэсэрээт нуорматын толорбута. Онтон ыарахан атлетиканан дьарыктанан куораттааҕы күрэхтэһиилэргэ кыттан үһүс эрэсэрээти топорбута.

Үс сыл үөрэнэн приборист-тиэхиньик идэтин ыпан Алкивиад Иванов дойдутугар теннубута, Дьокуускайдааҕы авиапорка улэҕэ киирбитэ. Бу сылдьан Динамо уопсастыба саалатыгар дьарыктанар. 1962 с. Арассыыйа «Динамо» ДСО курэхтэһиитигэр ыҥыраплар. Манна чаҕылхайдык тустан, үһүс миэстэни ыпар. «Динамо» сүүмэрдэммит хамаандатыгар эрчиллэр, Бутун Сойуустаабы күрэхтэһиилэргэ кьптар. Бакуга Бүтүн Сойуустааҕы курэхтэһиигэ финалга тахсар уонна барыларын кыайталыыр. Икки ыйынан маастар нуорматын толорор.

1963 сыппаахха РСФСР спартакиадатыгар үһүс миэстэни ыпар. Кинини уонна Николай Гоголевы Иран тустууктарын кытта күрэхтэйиигэ ыҥыраллар. Онон кинилэр сахаттан маҥнайгынан омук тустууктарын кытта тустубут бөҕөстөр диэххэ сөп. 1964 с. Дьокуускайга Арассыыйа көҥүл тустууга чөмпүйэнээтэ буолар. Онно А. Иванов чөмпүйүөн буолар. 1967 с. Ленинградка РСФСР норуоттарын спартакиадатыгар чөмпүйүөннүүр.

Быраас

1965 с. киирии эксээмэни туттарсыбыта эрээри, химияҕа бырабааллыыр. Хата, СГУ ректора И.Г. Полов, киниэхэ иккистээн туттарарга көҥүллээн абырыыр. Медфакка үөрэнэр чэпчэкитэ суоҕа, ол үрдүнэн күн аайы улахан эрчиллии, араас күрэхтэһии үөрэххэ мэһэйдииллэрэ. Кини уһус куурустан аны хирургияҕа ылларбыта, улаханнык үлүһүйбүтэ. Хирург - уус, иистэнньэҥ кэриэтэ тарбаҕа имигэс буолуохтаах. Оттон илистимлээх эрчиллии кэнниттэн хайа киһи тарбаҕа титирэстээбэтэҕэй... Онон алтыс кууруска үөрэнэ сыддьан Алкивиад "спорт эбэтэр медицина" диэн таларга күһэллибитэ.

Алкивиад Исидорович үлэтин куорат хирургиятыттан саҕалаабыта: муҥур эпэрээссийэлэрэ, араас оһол, эчэйии, о.д.а. Барытын анааран көрө үөрүйэх испэсэлиис «биһиги дьоммут ыарыыларыгар туох эрэ сибээс баар» дии санаабыта. Онон аны улам наукаҕа тардыстар. Тымыр варикоһугар тиэмэ талан, кини Москубатааҕы 2-с №-дээх Медицинскэй институт аспирантуратыгар киирбитэ. 1979 с. кини хандьыдаат дьиссэртээссийэтин көмүскүүр. СГУ- га кини көмүскээбит тиэмэтигэр хаапыдыра суох, онон оҕо хирургиятыгар үлэлиир.

Аны дуоктар истиэпэнин ыларга дьиссэртээссийэ көмүскүүргэ бэлэмнэнэр. Инньэ гынан Алкивиад Исидорович Өрөслүүбүлүкэтээҕи балыыһа проктология отделениетыгар көһөр. Саха сиригэр куртах-оһоҕос ыарыыта - биир ыарахан ыарыы көрүҥэ. Отгон талааннаах хирург Алкивиад Исидорович бу уорганнарга бэйэтэ толкуйдаабыт, олоххо киллэрбит ньымаларын туһанан оҥорбут эпэрээссийэлэрэ төһөлөөх элбэх киһини өлөр өлүүттэн быыһаабыттара буопуой?! Биирдэ суруналыыс «хас эпэрээссийэни оҥорбуккунуй?» дкэн ыйыппытын, «30 сыл үлэлээбитим устата барыта 3 тыһыынча эпэрээссийэни оҥордум» диэбиттээк. Маны таһынан кини Мединститукка преподаватель быһыытынан эдэр хирурдары ииппитэ-такайбыта, госпитальнай хирургия хаапыдыратын салайбыта.

Медицинскэй киин аһыллыбытыгар испэсэлииһи онно ыҥырбыттара. «Медкиин аан дойду таһымнаах. Оттон Саха сирин хирурдара Москуба хирурдарьптан хаалсыбаттар>. - диэн киэн тутта этэрэ.

Медицинскэй кииҥҥэ клиническэй киин дириэктэринэн анаммыта. Кини кардиохирургия киинэ аһылларыгар сыратын биэрбитэ. 2001 с. Арассыыйатааҕы Медицинскэй наука академиятын Дьокуускайдааҕы киинэ аһыллыбытын А.И. Иванов салайбыта. Үлэтин хайысхата Арассыыйа Академиятын бурусүдьүумүгэр бигэргэтиллибитэ: генетика чинчийиилэрэ, үлүйүү проблемалара, саҥа информационнай технологиялар о.д.а.