Золотинка (Средиземье)
Золотинка (Солотуулаах, ааҥл. Goldberry, нууч. Златеника, Златовика, Голдберри) — Дж. Р.Р. Толкин "Властелин колец" арамаанын персонаһа, ону таһынан "Приключения Тома Бомбадила" уонна "Once Upon a Time" (нууч. "Однажды") хоһооннорго көстөр. "Өрүс кыыһа" (англ. River-woman's daughter) диэн хос ааттаах уонна уу күүһүн (стихиятын) кытта ыкса ситимнээх, Том Бомбадил кэргэнэ буолар. Кини дьиҥ ис дойдута кэргэнин киэнин курдук эмиэ кистэлэҥнээх.
Аата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Goldberry диэн аат английскайтан тылбааһа "көмүс отон" диэн. Джон Боуэрс бу аат Джеймс Джордж Фрэзер "Көмүс лабаа" чинчийиитигэр көрүллэр "көмүс отоннордоох" диэн ааттаммыт (англ. gold-berried) кельт мифологиятын омелатын кытта сибээстээх диэн сабаҕалыыр. Тыл нууччалыы тылбаастаммыт хас да көрүҥэ баар. В. Муравьёв уонна А. Кистяковскай ааты Золотинка диэн тылбаастаабыттар, оттон Александр Грузберг тылбааһыгар транслитерация туһаныллыбыт (Голдберри), ол эрэн 2000 сыллаахха тахсыбыт Е. Александрова редакциятыгар Златеника диэн барыйаан туһаныллыбыт этэ. Н. Григорьева, В. Грушецкай уонна В. Каррик, М. Каменкович тылбаастарыгар архаичнай тыл олоҕун "злат" диэни уонна отоннор ааттарын кытта ситимнээх суффикстары туһаммыттар: бастакы түгэҥҥэ - -ник ("клубника", "земляника", "черника" диэн тылларга), иккис түгэҥҥэ - -вик ("ежевика" диэн тылга).
Литературнай биографията[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Солотуулаах аан бастакытын 1934 сыллаахха бэчээттэммит «Приключения Тома Бомбадила» хоһооҥҥо көстөр (көрүллүбүт барыйаан ити аатынан 1962 сыллаах хоһооннор хомуурдарыгар тахсыбыт). Атын түбэлтэлэр быыстарыгар онно Том Бомбадил Ветлянка "өрүс кыыһын" Солотуулааҕы кытта маҥнайгы көрсүһүүтүн туһунан кэпсэнэр: кыыс кинини бытыгыттан тардыалыыр, онуоха кини өрүскэ түһэр. Хоһооһ бүтүүтүгэр Бомбадил Солотуулааҕы уоран ылар уонна кинини кэргэн ылар.
Солотуулаах персонаһа эмиэ кэргэнин кытта «Властелин Колец» айымньыга киирсибит. Ыал Эргэ Тыа кытыытыгар турар, Фродо, Сэм, Пиппин уонна Мерри хас да күн сынньаммыт дьиэлэригэр олорор. Солотуулаах айылҕаны кытта ситимин харыстыыр, ордук ууну кытта ситимин: кини Бомбадил киниэхэ аҕалбыт уу сардааналарынан тулаламмыт, кини ырбаахыта "өрүс тыыннаах отторугар тыал суугунуурун кэриэтэ суугунаата", оттон кини хардыыларын тыаһа "түүҥҥү чуумпуга таастарынан сүүрэр үрүйэчээн чырылааһынын" санатар. Кини арамааҥҥа суолтата 1934 сыллаах хоһоон киэниттэн быдан улахан: кини аны "эдэркээн уонна кэрэ эльф королеватын" курдук көстүүлээх.
Солотуулаах бүтэһигин «Once Upon a Time» хоһооҥҥо көстөр, ол хоһоон, арааһа, «Властелин Колец» кэнниттэн суруллубут уонна 1965 сыллаахха бэчээттэммит. Дөлүһүөнүнэн веноктаммыт, кини көлүйэ кытылыгар турар уонна алтан оту үрэр.
Литературнай кириитикэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Сурукка Толкин «Властелин Колец» түбэлтэлэрэ "аптаах дойдуга" буолбаттар, саамай дьиҥнээх күһүҥҥү кэм өрүстэрин кыраайыгар буолаллар диэн быһаарар. Солотуулаах бэйэтинэн маннык сирдэргэ дьыл кэмнэрин уларыйыыларын көрдөрөр. Элбэх Толкин айар үлэтин чинчийээччилэргэ Солотуулаах көстүүтэ дьикти буолар.