Дулгааннар
| Дулгааннар | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||
| Ахсааннара | |||||||||||||||||||||
|
7,911 | |||||||||||||||||||||
| Олорор сирдэрэ | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Тыллара | |||||||||||||||||||||
| Дулгаан | |||||||||||||||||||||
| Итэҕэллэрэ | |||||||||||||||||||||
| Православие, Айыы үөрэҕэ | |||||||||||||||||||||
| Уруулуу омуктара | |||||||||||||||||||||
| Сахалар |
Дулгааннар (долгааннар, долгааттар,тыа киhи) — саха тылын түөлбэ тылынан (сака-дулгаан тыла) саҥарар сахаҕа уонна эбэҥкигэ уруулуу омуктар.
Чинчийээччилэр суруйалларынан дулгааннар Сибиир саамай эдэр омуга буолаллар, кинилэр XVIII—XIX үйэлэргэ билиҥҥи Таймыыр оройуонун сиригэр омук быһыытынан үөскээбиттэрэ. Манна Бүлүү сахалара, эбэҥки Дулгаан, Донгот, Эдьээн, Каранто уустарыттан, Илимпиэй туундаратын эбэҥкилэриттэн (Тамбэгир, Малгачагир, Иолигир, Тыптагир уонна Якчар уустартан) ойдубут дьон түөлбэлээн өр кэмҥэ бииргэ олорбуттара. Ону таһынан энецтэр (Сонуко, Сойта, Масуадай, Муггади уонна Бай уустарыттан ойдубут дьон) уонна дьураактар (Ябтонгэ уонна Аседа уустарын дьоно) омук сорҕото буолбуттара[6].
Хойукка диэри бэйэлэрин туспа ааттаах омук быһыытынан билиммэттэр этэ. Сороҕор бэйэлэрин тыа эбэтэр тыа киһи диэн ааттыыллар этэ диэн суруйаллар[7]. Билиҥҥи ааттарынан, А. А. Попов 1934 с. суруйарынан, нууччалар Дулгаан аҕа ууһуттан төрүттээн ааттаабыттар[8]. Кырдьаҕастара бэйэлэрин сахаларбыт (сакаларбыт) дэнэллэр. Красноярскай кыраай хоту өттүгэр Таймыырга уонна Саха сирин Анаабыр улууһугар бааллар.
1979 сыллааҕы биэрэпис көрдөрөрүнэн 5100 киһи баар эбит. 1989 сыллааҕы биэрэпискэ — 6945 киһи суруттарбыт. Төрүт дьарыктара сүнньүнэн булт, таба иитиитэ уонна балыктааһын.
Туһаныллыбыт сирдэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2010 года
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам.см.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Тургутулунна 24 Ахсынньы 2009. Төрүт сириттэн архыыптанна 21 Атырдьах ыйын 2011.
- ↑ &n_page=2 Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку. Государственный комитет статистики Украины.
- ↑ Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. НАСЕЛЕНИЕ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ И РОДНОМУ ЯЗЫКУ. belstat.gov.by. Төрүт сириттэн архыыптанна 3 Олунньу 2012.
- ↑ Долгих Б. О. Происхождение долган // Сибирский этнографический сборник. — М. Изд-во АН СССР. 1963. — Т.5. — С. 92-141.
- ↑ Попов А. А. Долганы // Народы Сибири. — М.,Л., Изд-во АН СССР, 1957. — С. 742—759.
- ↑ Попов А. А. Материалы по родовому строю долган // Сов. этнография. — 1994. — № 6. С. 116—139