Гөкчен Сабиха

Сабиха Гёкчен
800x800пкс
267x267пкс
Туурактартан байыаннай истребитель пилота буолбут бастакы дьахтар
Дьарыга:	лүөччүк
Төрөөбүт күнэ:	1913 с. кулун тутар 22 (сороҕор 21) күнэ
Төрөөбүт сирэ:	Бурса, Турция
Дойдута:	граница|20x20пкс Турция
Өлбүт күнэ:	2001 с. кулун тутар 22 күнэ (88 саас)
Өлбүт сирэ:	Анкара, Турция
Наҕараадалара:	ФАИ Авиацияҕа көмүс мэтээлэ
ссылка=commons:Category:Sabiha_Gökçen|20x20пкс Сабиха Гёкчен на Викискладе

Гөкчен Сабиха

Сабиха́ Гёкче́н (туур. Sabiha GökçenSabiha Gökçen; 1913 сыл кулун тутар 22 күнэ, Бурса — 2001 сыл кулун тутар 22 күнэ, Анкара) — 23 сааһыгар туурактартан бастакынан пилот уонна байыаннай истребитель пилота буолбут дьахтар. Ататюрк ииппит аҕыс кыыһыттан биирдэрэ.

Биографията

Эрдэтээҥҥи сыллара

Туурак источниктарыгар уонна Сабиха Гекчен бэйэтэ биэрбит интервьютуттан сигэннэххэ, кини Боснияттан сылдьар Мустафа Иззет уонна Хайрийе Ханым төрөппүт кыыстара эбит. Оттон Грант Динк диэн суруналыыс "Тайна Сабихи-Хатун" ыстатыйатыгар сурулларынан, Газиантеп куорат урукку олохтооҕо дьахтар Рэпсимэ Себилджян Гекчени аймаҕым, ол аата кини эрмээн төрүттээх диир эбит. Ол да буоллар туурак официальнай источниктара уонна Ататюрк өссө биир ииппит кыыһа Улькю Адатепе (2012 сыллаахха атырдьах ыйын 1 күнүгэр көлө саахалыгар өлбүтэ) Себилджян кэпсээнин кырдьыгынан аахпаттар. 

Карьерата уонна Ататюрктуун билсиитэ

1925 сыллаахха Ататюрк Бурса сырыытын кэмигэр Сабиха 12 саастааҕа. Ататюрк кыыс ыарахан, уустук олохтооҕун туһунан истэн, билэн баран, Сабиха бииргэ төрөөбүт убайыттан кыыһы иитэ ыларга көрдөһөр. Тоҕо диэтэххэ, уол сөбүлэстэҕинэ, кыыс Анкараҕа бэрэсидьиэн дыбарыаһыгар көһөн барыахтааҕа. Оччолорго Ататюрк Зехра, Афет уонна Рукия диэн кыргыттардааҕа. Уол сөбүлэспитэ. Онон Сабиха Анкараҕа көһөн баран баран Анкара алын сүһүөх оскуолатын, кэлин Стамбул Ускюдар оройуонугар Кыргыттар Үскүдэрдээҕи (Üsküdar Kız Lisesi) колледжтарын бүтэрбитэ. 

1934 сыллаахха ахсынньы 19 күнүгэр тахсыбыт "араспаанньаланыы туһунан" сокуоҥҥа олоҕуран, Ататюрк кыыска Гёкчен (туур. GökGök — халлаан) диэн араспаанньаны биэрэр. Ол гынан баран оччолорго Сабиха халлааҥҥа да, сөмөлүөккэ да туох да сыһыана суох этэ. 

Ататюрк авиацияҕа уонна Туурак аэронавигацияҕа ассоциациятын пуондатыгар улахан болҕомтотун уурара. Сабиха ииппит аҕатын кытары 1935 сыллаахха ыам ыйын 5 күнүгэр Türkkuşu («Туурак чыычаахтараашки») летнай оскуола аһыллыытыгар сылдьан араас омук сириттэн кэлбит планердар авишоуларын уонна парашютистар сөмөлүөттэн хайдах ыстаналларын көрбүтэ. Кэлин Ататюрк Сабихаттан лүөччүк буолуоххун баҕараҕын дуо диэн ыйаппытагар, кыыс тоҥхох гыммыт уонна: «Баҕарабын. Лүөччүк буоларга билигин даҕаны бэлэммин", -- диэбит. Ататюрк тута летнай оскуола дириэктэрэ Фуаду Булджеҕа Гекчени бастакы дьахтар-стажер быһыытынан оскуолаҕа суруйарыгар сорудахтыыр. Кыыс өтөр пилот лиссиэнсийэтин ылар. Сотору кэминэн Гекчени сэттэ атын устудьуону кытары ССРСка идэтинэн кууруска (үөрэххэ) ыыталлар. Ол эрээри Сабиха Москубаҕа тиийэн саҥа үөрэнэн истэҕинэ балта Зехра өлөн, Турцияҕа эргиллэн кэлэр.