Британия Империята
Британия Империята диэн урукку күүстээх дойду этэ. Холбоһуктаах Хоруоллукка бас билэнэр этилэр. Устуоруйаҕа биир улахан империя этэ. Чыпчаалыгар аан дойду 23%-ын хонтуруоллуур этэ. Билигин ол империяҕа киирэ сылдьыбыт дойдулар Нациялар Доҕордоһууларыгар киирэллэр.
Англия былааһы ыларын XVII үйэҕэ саҕалаабыта, уонна Хоту Америкаҕа уонна Индияҕа колониялары олохтообута. Онтон сылтаан Голландияны уонна Францияны кытта өстөөх буолбуттар, Испания хотторбутун кэнниттэн ити дойдулар икки улахан күүстээх империялары олохтообуттара. Англо-голландскай сэрии уонна Сэттэ сыллаах сэриилэр кэнниттэн Хоту Америкаҕа уонна Азияҕа Голландия уонна Франция сирдэрин былдьаабыта. Америка тутулуга суох иһин хамсааһын баар да буоллар, империяҕа улахан дьайыыны оҥорботоҕо. 1919 сыллаахха Британия Аан дойду бастакы сэриитин кыайыылааҕынан тахсыбыта, уонна Британия ордук күүстээх периода саҕаламмыта. XIX үйэҕэ олорор дьоннор Британия империятыгар күн хаһан да олорбот диэн ааттыыллара. Ол гынан баран, Аан дойду иккис сэриитин кэнниттэн Британия империята суох буолбута.
Аан дойду иккис сэриитин кэнниттэн деколонизация саҕаламмыта. Аан дойду иккис сэриитин кэнниттэн былааһы миэстэҕэ баар норуоттарга биэрэр буолбута, тоҕо диэн сэрии кэнниттэн Британия банкрот этэ, уонна былааска баар дьон уларытыахтарын баҕараллара.
Империя биир кэнники чааһын - Гонкоҥу Британия Кытайга 1997 сыллаахха биэрбитэ.