Иһинээҕитигэр көс

Аан дойду бастакы сэриитэ

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Аан дойду бастакы сэриитэ
Күнэ-дьыла от ыйын 28, 1914 — сэтинньи 11, 1918
Буолбут миэстэтэ Аан дойду
Утары өттүлэр
Антанта уонна Кыттыгастар

Сербия Сербия Хоруоллуга
Арассыыйа Арассыыйа:

Франция Быраансыйа
Улуу Британия Улуу Британия
уонна доминионнара:

Черногория Хара Хайа Хоруоллуга (1914 — 1916)
Америка Холбоһуктаах Штаттара АХШ (1917 — 1918)
Бельгия Бельгия
Италия Италия Хоруоллуга (1915 — 1918)
Япония Дьоппуон
Румыния Румыния Хоруоллуга (1916 — 1918)
Греция Греция Хоруоллуга (1917 — 1918)
Португалия Португалия (1916 — 1918)
Сан-Марино Сан-Марино (1915 — 1918)
Кытай Дьон Өрөспүүбүлүкэтэ Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ (1917 — 1918)
Бразилия Бразилия (1917 — 1918)
Таиланд Сиам (1917 — 1918)

Киин державалар уонна кинилэр кыттыгастара
АвстрияВенгрия Аустро-Биэнгирийэ
Германия Германия Импиэрийэтэ
Турция Осман Импиэрийэтэ
Болгария Болгария (1915 — 1918)

Өлүүлэр
Сэрии өлүүлэр Антанта:

9 954 048 киһи
Киин державалар:
7 513 535 киһи

Гражданскай өлүүлэр Антанта:

734 550 киһи
Киин державалар:
227 500 киһи

Уопсай өлүүлэр
18 429 633 киһи

Аан дойду бастакы сэриитэ (от ыйын 28, 1914сэтинньи 11, 1918) — киһи-аймах устуоруйатыгар уһулуччу бөдөҥ сэбилэниилээх утары турсуулартан биирдэстэрэ.

Бу аат историографияҕа Иккис аан дойду сэриитэ 1939 сыллаахха саҕаламмытын кэннэ туттуллар буолбута. Ол иннинэ «Улуу сэрии» (ааҥл. The Great War, фр. La Grande guerre) диэн ааттанара.

Сэрии сылтаҕынан Австрия эрцгерцогун Франц Фердинанды Сараево куоракка 1914 сыл бэс ыйын 28 күнүгэр өлөрүү буолбута. Өлөрүөхсүт Боснияттан сылдьар уон тоҕус саастаах устудьуон Гаврило Принцип буолбута, кини «Млада Босна» диэн соҕуруу славяннары биир дойдуга түмэ сатыыр соруктаах террордуур тэрилтэ чилиэнэ этэ.

Сэрии түмүгэр түөрт импиэрийэ суох буолбута: Арассыыйа, Австро-Венгрия, Осмаан уонна Германия импиэрийэлэрэ (Веймар өрөспүүбүлүкэтэ Германия импиэрийэтэ диэн ааты сүгэ сылдьыбыта да буоллар). Сэриигэ кыттыбыт дойдулар 12 мөл киһини сүтэрбиттэрэ (саллааттартан ураты олохтоохтору ааҕан туран), 55 мөл киһи бааһырбыта[1].