Эмэгэт

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Эмэгэт — былыргы дьон илдьэ сылдьан үҥэр-сүгүрүйэр ханнык эмэ иччи эбэтэр абааһы дьүһүнүн бодотун үтүгүннэрэн, маһынан дуу, туоһунан дуу оҥоһуллубут оҥоһуктара[1].


Ойуун эмэгэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Ойуун кумута икки эмэгэттээх буолара. Куму саҕатыгар, ойуун "таҥаһын таҥыннаҕына уҥа кулгааҕын аннынан, "өтөн кыыла" диэн эмэгэттээҕэ. (Киһи тарбаҕын саҕа дьэстэн оҥоһуллубут киһи фигурката). Кини ойуун "сүбэһитэ- амаһыта" (өбүгэтэ) диэн өйдөнөрө. Былыргы олоҥхоһуттар (номохсуттар) уҥа кулгаахтарын саба туттан (абааһы саҥарсыбатын диэн)олорон олоҥхолууллара үһү, ол ити өйдөбултэн уөскээбитэ. Итини таһынан ойуун кумутугар иккис эмэгэт - ханнык эмит кыыл фигурката баара. Ол - ойуун "ийэ кыыла". Кини эмэгэт буоларын таһынан дьиҥнээх кыыл (көтөр) эмиэ буолар: ол кыыллар ойуун "иннигэр- кэннигэр сылдьааччылар" буолалларын туһунан өйдөбүл эмиэ баара. Ити өйдөбүллэр ханна үөскээбиттэрэй? Шумер кэмнэринээҕи мифтэртэн көстөрүнэн ЭТАНА үөһээ халлааҥҥа тахса сылдьыбыт киһи ("ПАСТЫРЬ, КОТОРЫЙ ПОДНИМАЛСЯ НА НЕБО") быһыытынан биллэрэ. "ЭТАНА" уонна "БАЛИХ" былыр мифическай өйдөбүл эрэ буолбатах этилэр. Ол саҕана культовай өйдөбүл быһыытынан уөскээбит ити өйдөбүллэр билигин сахаҕа "ӨТӨН КЫЫЛА" уонна "БАЛАЙАХ" диэн ааттарынан биллэллэр. (Өтөн холууптар бөлөхтөрүгэр киирэр көтөр).

Өссө маны көр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Саха тылыгар кылгас көмө тылдьыт. И. К. Попов, 2004 ISBN 5-7696-2088-9