Убрятова Елизавета Ивановна

Убрятова Елизавета Ивановна

Елизавета Ивановна Убрятова (27.10.1907—04.03.1990) — филология билимин доктора, профессор, Саха Сирин билимин үтүөлээх үлэһитэ (1956), Тыва Республикатын билимин үтүөлээх үлэһитэ (1977), тюрколог, саха тылын уонна атын түүр тылларын грамматикатын уонна диалектарын специалииһэ.

Оло5ун олуктара

• 1907 сыллаахха алтынньы 27 күнүгэр Омскай куоракка төрөөбүтэ.
• 1929 с. — Иркутскайдааҕы государственнай университет педагогикаҕа факультетын бүтэрбитэ.
• 1930 с. — Иркутскай уобалаһыгар учууталлаабыта. Ол кэннэ Таймыыр национальнай уокурук Дудинскай оройуонугар үлэлээбитэ. Таймыырга үлэлиир кэмигэр бэрт кылгас кэм иһигэр долган тылын үөрэтэн, инники дьылҕатын тюрк омук тылларын чинчийиигэ аныырга быһаарыммыта.
• 1934 с. — Ленинградтааҕы Хотугу норуоттар институттарыгар (билиҥҥинэн — А.И. Герцен аатынан государственнай педагогическай университет) аспирантураҕа үөрэммитэ.
• 1938—1963 сс. — ССРС билимин Академиятын иһинэн тыл Институтыгар тюрк омуктар тылларын секторын, ол кэннэ ССРС билимин Академиятын Сибиирдээҕэ салаатын иһинэн история, филология уонна философия Институтугар филология секторын салайбыта.
• 1940 с. — филология билимин кандидатыгар «Язык норильских долган» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбитэ
• 1947—1949 сс. — тустаах сүрүн үлэтин кытта Дьокуускайдааҕы тыл, литература уонна история Институтугар үлэлээбитэ.
• 1953 с. — «Исследования по синтаксису якутского языка, Ч. 1. Простое предложение» (М., 1950) үлэтин иһин филология билимин докторын учуонай аата иҥэриллибитэ.
• 1990 сыллаахха кулун тутар 4 күнүгэр Новосибирскай куоракка өлбүтэ.

Е.И. Убрятова саха диалектологиятын уонна саха тылыгар синтаксис үөрэтиитин төрүттээччинэн буолбута (Сибирский тюркологический сборник. —Новосибирск, 1976). Е.И. Убрятова 100-н тахса научнай үлэлэри суруйбута, тюрколог уонна монголист идэлээх учуонайдар быыстарыгар аата биллибит учуонай.

Сүрүн үлэлэрэ

• «Очерк истории изучения якутского языка» (Якутск, 1945) - монография.
• «Исследования по синтаксису якутского языка. Сложное предложение» (Кн. 1, 2. — Новосибирск, 1976) - монография.
• «Язык норильских долган» (Новосибирск, 1982) - монография.
• «Историческая грамматика якутского языка» (Якутск, 1985) - монография.

Е.И. Убрятова туһунан

• Коркина Е.И., Петров Н.Е. Елизавета Ивановна Убрятова // Сов. тюркология. – 1977. – № 5. – С. 90—92.
• Убрятова Елизавета Ивановна (биографическая справка) // Учен. зап. Института языка, литературы и истории ЯФ АН СССР. – Вып. 4. – Якутск, 1956. – С. 144—145.
• Петров Н. Тюрколог-якутовед Е.И.Убрятова // Календарь знаменательных и памятных дат Якутской АССР на 1967 г. – Якутск, 1967. – С. 156—159.
• Харитонов Л.Н., Коркина Е.И., Петров Н.Е., Слепцов П.А. Крупный тюрколог-языковед // Сибирский тюркологический сборник. – Новосибирск, 1976. – С. 3—28.

Өссө маны көр

• "Музеи Арктики" - Проект Арктического государственного института искусств и культуры
• Гуманитарный факультет НГУ Архыыптаммыт 2016, Балаҕан ыйын 30 күнүгэр.
• Сибирская энциклопедия
• Е. И. Убрятова, В. М. Наделяев и тувинская филология
• Большое видится на расстоянии... К 100-летию Е.И.Убрятовой

Сигэлэр

• Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.