Тэҥнээх тылбаас

ТЭҤНЭЭХ ТЫЛБААС (Эквивалентный перевод)

1. Тиэкси араас өттүнэн ырытыахха сөп:

а) анала (функцията): иһитиннэрэр, билиини кэҥэтэр; итэҕэтэр, ылыннарар; долгутар, үөрдэр-хомотор о.д.а.;

б) ис хоһооно (денотативное содержание) - туох туһунан кэпсиирэ;

г) тыла-өһө, формата (структура): хоһоон строката, сүһүөҕэ, рифмата ("ЕО" онегинская строфа: 14 строка, кириэстии+кэккэлэһэ+куустарыы+кэлимсэ рифма; Шота Руставели: 15 сүһүөхтээх кэлимсэ рифма);

ҕ) дорҕоону үтүктүү (звукозапись): М. Горькай "Барабыай оҕото", ар-ар, чик-чик; С. Омоллоон "Чычып-чаап", чы-ча, чып-чап чап-чараас кынаттаах, үчүгэй да чыычаах; П. Тобуруокап "Кырдал кыыһа", рд-рд кырдал-кырдал, бардым ыраах-ыраах, үөрдэ-көттө сүрэх; В. Маяковскай, ст-сп кымньыы тыаһа молоткастый, серпастый советский паспорт).

2. Тылбаас оригиналын кытта тэҥэ:

а) муҥутуур тэҥ тылбаас (максимальный эквивалент) - үс өттүнэн тэҥ;

б) сөбүгэр тэҥ тылбаас (оптимальный эквивалент) - сорох өттүнэн тэҥ;

г) барбах тэҥ (минимальный эквивалент) - биир эмэ өттүнэн тэҥ.

3. Тиэрмин омук тылыгар тылбааһа:

Нуучча тылыгар: буквальный, точный, равный, соответствующий, тождественный, полноценный П;

Омук тылыгар: идентичный, адекватный, эквивалентный П;

Саха тылыгар: туруору, үүт-үкчү, толору, сөптөөх, дьүөрэ, тэҥнээх Т.

4. Тылбаас сайдан истэҕин ахсын көрүгэ эмиэ уларыйан испит:

а) тылыттан-тылыгар, туруору тылбаас, сүһэн ылыы (концепция формального соответствия) - библия, марк.-лен. литература, билигин Президент этиитин тылбааһа, СИА матырыйаала;

б) ис хоһоонун+тыл нуорматын тутуһар тылбаас (концепция нормативно-содержательного соответствия), сөптөөх тылбаас;

г) ис хоһооно+туттар ньымата тэҥ тылбаас;

ҕ) ис хоһооно+формата+дьайыыта тэҥ тылбаас (концепция функциональнодинамической эквивалентности; эквивалентность реакции читателя), тэҥнээх тылбаас (Латышев). Тиэримини араас ааптар араастык туттара эмиэ баар.

Тэҥнээх тылбаас судургу тиэкискэ ордук кыаллар. Тылбаас функцията төһө киэҥ да, тэҥнээх тылбаас ыараан иһэр.