Саха саҥата (сурунаал)

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
«Саха саҥата» сурунаал
1912 сыл 3 №-рэ

Саха саҥата — 1912—1913 сс. тахса сылдьыбыт бастакы сахалыы тыллаах сурунаал.

Сурунаал айыллыбыт историята[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1912 сыл балаҕан ыйыттан 1913 сыл кулун тутарыгар диэри сурунаал 7 нүөмэрэ 500-түү экземплярынан тахсыбыта. Сурунаал үксүн босхо тарҕанара. 1913 с. кулун тутартан сурунаал үбэ суох ааттанан тахсыбат буолбута. Сурунаал редактордара Д. М. Никифоров — Дабайааҥкы (Никифоров дьиэтигэр олорбут), Н. Г. Соловьев диэн суруллаллар эрээри, тэрийээччинэн, редакторынан В. В. Никифоров — Күлүмнүүр буолбут[1].

Соруга[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥатын» тэрийэн таһаарааччылар сурунаал иннигэр туох сыалы-соругу туруоралларын туһунан 1912 с. 1—2 №-гэр суруйбуттар[2]:

Саамай бастаан туохтан да ордук кыһанар кыһаныыбыт буолуоҕа: үөрэх тэлгэнэн дьон суругу билэригэр. Бу суол, биһиги санаабытыгар, ситиллиэ этэ дьон ускуоланы элбэхтик тэрийэн, оҕолорун кыһанан үөрэтэллэрэ буоллар, итигэннэ бу дойду үөрэҕин бүтэрбит оҕолор үрдүк үөрэххэ баралларыгар – үбүнэн салгыыллара буоллар, истипиэндийэ диэн ааттаан. Иккис суол кыһаныыбыт буолуоҕа бэйэбит туттунан олорор дьаһалбыт көнөрүгэр, кырдьыктаах дьүүл дьүүллэнэн баттабыл-атаҕастабыл аччыырыгар. Үсүһүнэн, биһиги күүспүт тиийэринэн кичэйэн көрүөхпүт бэйэбит наадабытын, кыһалҕабытын бэйэбит билэн, сүбэбитин-санаабытын холбоон, олохпут тупсан, дьон кыһалҕата-эрэйэ суох олороругар. Төрдүһүнэн, биһиги кыһаныахпыт дьон майгыта-сигилитэ тупсан көнөрүгэр, куһаҕан быһыы-майгы хааларыгар. Бэсиһинэн, былыргы өбүгэлэрбит хайдах-туох быһыылаахтарын-майгылаахтарын билэн иһитиннэрэргэ баҕалаахпыт. Онтон тилэх кэннигэр дьон да аралдьыйан күлэр-оонньуур суолларын хаалларыахпыт суоҕа».

Сурунаал таһыгар суруллубут[2]:

Сахалыы сурук, саҥа үтүө быһыыга баҕалаах, ким да диэки буолбакка, бу дойдуну билэргэ, кини олоҕун тупсарарга кыһанар.

Сурунаал нүөмэрдэрин ис хоһооно[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1912 сыл, №№ 1—2[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха холбуу тахсыбыт 1—2 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[2].

1912 сыл, № 3[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха тахсыбыт 3 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[3].

1912 сыл, № 4[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха тахсыбыт 4 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[4].

1913 сыл, № 1[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 1 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[5].

1913 сыл, № 2[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 2 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[6].

1913 сыл, № 3[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 3 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр[7].

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Кыым» хаһыат 05.09.2012:«Саха саҥата» сурунаал 100 сыла («Хатан» сурунаалтан)