Көннөрү дыргыл

Көннөрү дыргыл

====== Көннөрү дыргыл- душица обыкновенная (лат. Origanum vulqare). Яснотковайдыҥылар (уостуҥулар) уруулуу уустар бөлөхтөрө.

Кылгас морфологията.

Элбэх сыллаах 30-60 см диэри үрдүктээх от үүнээйитэ. Силиргэҕэ хара, сыылан тэлгэнэ үүнэр, синньигэс салаалаах. Умнаһа көнө, үөһээ өттө салаалаах, сымыыт курдук ньолбоһохтуҥу уонна уһуктаах сэбирдэхтээх. Сэбирдэхтэрэ тууралаахтар, утарыта олроллор. Сибэккилэрэ бытархайдар, куйах курдук ытыктыҥы быһыылаах төбөҕө хомуллубуттар. Өлбөөркөйдүҥү кытаран көстөр күөхтүҥү тэтэркэй өҥнөөхтөр. Аһа түөрт эриэхэчээҥҥэ арахсар. Атырдьах ыйыгар сибэккилиир. Балачча үчүгэй мүөттүҥү дыргыл сыттаах.  

Үүнэр сирэ

. Кураанах эмпэлэр, талахтар быыстарыгар. Саха сиригэр айылҕаҕа олус сэдэхтик көстөр, Өлүөнэ өрүс үөһээ өттүгэр Өлүөхүмэ куорат чугаһыгар баар. Дыргыл оту эмп гынарга дьиэ таһыгар үүннэриэххэ сөп.

Туттуллар органнара

Инструкция быһыытынан, ото сибэккилэнэ турдаҕына, сиэрпэнэн үөһээ өттүн быһа охсон, хомуйаллар. Үчугэйдик хомуллубут, куурдуллубут сыръе сэбирдэхтэрэ от күөҕэ, оттон сибэккитэ өлбөөркөй хараҥа кыһыл өҥнөөх, мүөттүҥү дыргыл сыттаах буолуохтаах.

Химическэй састааба

Дыргыл отугар да, сибэккитигэр да тэҥник эфирдээх арыы 0,12-1,2% баарыгар фенол, тимол уонна да атыттар холбоһуктар киирэллэриттэн күүстээх дыргыл сыттаах. Итинтэн ураты отугар дубильнай веществолар, флавоноидтар уонна аскорбиновай кислота (С битэмиин) бааллар. 

Литература

Саха Сирин үүнээйилэрэ ======