Грузия муусукатын үстүрүмүөннэрэ

Чонгури. Гурия олохтоохторо, 1908

Грузия норуота — курусууннар (грузиннар) — үгэс буолбут муусука таһаарар үстүрүмүөннээхтэр. Аллара бу үстүрүмүөннэр тиһиликтэрэ бэриллэр:

• Абхарца — норуотнай инструмент. Мастан кыһан тыы курдук формалаах, уһуна 4800 мм кырыымпаҕа майгынныыр.
• Курусуун хормуона — XIX үйэттэн тутталлар. Тушети, Рача сиригэр ордук тарҕаммыт.
• Пандури — 3 устурууналаах муусука үстүрүмүөнэ. Тарҕаммыт сиринэн — Пшави, Хевсурети, Тушети, Кахети уонна Картли буолаллар. Пандури араас быһыылаах уонна көрүҥнээх буолар эбит. Эр дьон пандурига оонньууллар. Бастаан 2 көрүҥэ баар этэ — 3 уонна 7 устурууналаах, онтон 1934 сылга биллэр грузинскай искусствовед Кирил Вашакидзе саҥа 12 устурууналаан оҥорбута — «Пандури тенор» .
• Саламури — курусуун духовой муусукатын үстүрүмүөнэ, флейтаҕа майгынныыр эрээри үрэр устройствалаах. Мастан уонна хомустан оҥоһуллар Уҥуохтан эмиэ оҥоһуллубут баар буолар. Уһуна 240—270 мм. Саламури биэстэн сэттэҕэ дылы ойоҕоһугар хайаҕастаах буолар тыаһы уларытарга. «Бостуук флейтата» диэнинэн биллиэн сеп. Куруусуйаҕа саламури икки көрүҥэ баар: тыллаах уонна тыла суох. Бу икки көрүҥ бэйэ бэйэлэриттэн оҥоһуллубут материалынан, быһыытынан, диапазонунан уонна тыаһынан арахсаллар.
• Чонгури 4 устурууналаах муусука үстүрүмүөнэ. Груша курдук быһыылаах. Шелковица, эриэхэ мастан оҥороллор. Устурууната солко эбэтэр хоппуруон буолар. Чонгурига дьахталлар оонньууллар.
• Чунири − 3 устурууналаах муусука үстүрүмүөнэ. Уһуна 760 мм, кэтитэ 80-120 мм, диаметра 180—250 мм. Устурууната сылгы сиэлиттэн буолар. Смычога кылгас, ох саа киэнин курдук. Оонньуулларыгар тобуктар икки ардыларыгар туруору туталлар.