Геохронология

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Геохронология шкалата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Геохронология шкалата хайа боруодаларын саастарын быһаарарга аналлаах.

Сир олоҕо икки сүрүн интерваллаах эбэтэр ЭоннаахФанерозой уонна Кембрий инниннээҕи.

Эон Эра Период Эпоха Бүтүүтэ, сыл нөҥүө Сүрүн түгэннэр
Фанерозой Кайнозой Төрдүс Голоцен Билигин да салҕана турар Мууһуруу период бүтүүтэ. Цивилизациялар үөскүүллэр
Плейстоцен 11 400 Элбэх бөдөҥ кыыл олохтон туоруур. Киhи аймах үөскүүр.
Неоген Плиоцен 1,81 мөл
Миоцен 5,33 мөл
Палеоген Олигоцен 23,0 мөл Киһиэхэ маарыҥныыр хайа иччилэрэ үөскүүллэр.
Эоцен 37,2 мөл "Билиҥҥи" кыыллар үөскүүллэр.
Палеоцен 55,8 мөл
Мезозой Мел 66,5 мөл Маҥнайгы плаценталаахтар. Динозаурдар олохтон туорууллар.
Юра 146 мөл Маҥнайгы көтөрдөр үөскүүллэр. Динозаурдар сайдыбыт кэмнэрэ.
Триас 200 мөл Маҥнайгы динозаурдар уонна сымыыттыыр кыыллар.
Палеозой Пермь 251 мөл 95 % харамай көрүҥэ олохтон туоруур.
Таас чох 299 мөл Мастар уонна сыыллааччылар үөскүүллэр.
Девон 359 мөл Баҕалар уонна спораннан тарҕанар үүнээйилэр.
Силур 416 мөл Олох күн сирэйгэ тахсар, маҥнайгы үүнээйилэр.
Ордовик 443 мөл Баай байҕал фауната
Кембрий 488 мөл Харамай элбэх көрүҥэ үөскүүр («Кембрийдааҕы дэлби тэптэрии»).
Кембрий иннинээҥи Протерозой Неопротерозой Эдиакарий 542 мөл Маҥнайгы элбэх сааныктаахтар.
Криогений 600 мөл Венд мууһуруута - сиргэ ордук күүстээх мууһуруу
Тоний 850 мөл Суперконтинент арахсыыта Родиния
Мезопротерозой Стений 1,0 млрд Суперконтинент Родиния, суперокеан Мировия
Эктазий 1,2 млрд
Калимий 1,4 млрд
Палеопротерозой Статерий 1,6 млрд
Орозирий 1,8 млрд
Риасий 2,05 млрд
Сидерий 2,3 млрд Оксиген катастрофата
Архей Неоархей 2,5 млрд
Мезоархей 2,8 млрд
Палеоархей 3,2 млрд
Эоархей 3,6 млрд Биир сааныктаахтар үөскүүллэр.
Катархей (Гадей) 3,8 млрд 4,57 млрд сыл нөҥүө — Сир халыыптанар.