Метонимия

Метонимия (был.-гириэк. μετωνυμία, «атын аат») – хоһуйан этии (троп) биир сүрүн көрүҥэ; кубулутан, халбарытан ааттааһын; барамайы, көстүүнү сирэйинэн буолбакка, кини өйдөбүлүн атын тылынан, этиинэн хоһуйан биэрии. Холобур, саха норуотун поэзиятыгар «сылгы, ынах үөрэ үөскээтэ» диэн сирэйинэн этэри «үрүҥ түүлээх үөрдүстэ, хара түүлээх ханыыласта» диэн хоһуйуллар, эбэтэр судургу «элбэх аттаах дьон, баайдар, дьадаҥылар мунньуһуннулар» диир оннугар «алтан иҥэһэлээх аарыгырда, тимир иҥэһэлээх тигистэ» диэн метонимическай обраһынан этэллэр. Метонимия барамайы, көстүүнү бүтүн бэйэтин ааттыыр оннугар кини ала-чуо бэлиэтинэн быстах чааһынан ааттаан, онон уопсай өйдөбүлүн, уопсай уобараһын биэрэр.

Холобур:
Харсар хаастаах,
Хамсыыр кыымнаах,
Хара харах,
Ханна бааргын?
(Эллэй)

Үс ыыстык уһуктара
Бороҥуй муннуктан
Киниэхэ сыылбыттар,
Хаанынан кытаран...
(Эллэй)

Бастакы холобурга – тапталлаах кыыс, иккискэ суостаах үс бандьыыт уобарастаналлара көстөн турар.

Метафораттан метонимия атын: бастакынан «кэриэтэ», «дылы», «курдук» тыллар көмөлөрүнэн тэҥнээһиҥҥэ (сравнение) кубулутуохха сөп, оттон метонимия оннук кубулуйбат, судургу этиллэр, көннөрү аат курдук ааттанар. [Г.Васильев. Русско-якутский поэтический словарь. Якутск.1976]

Метонимия – барамайы, көстүүнү сирэйинэн буолбакка, кини өйдөбүлүн атын тылынан, этиинэн хоһуйан биэрии.

Туһаныллыбыт литирэтиирэ:

1) Бурцев, А.А., Федоров, И.С. Русско-якутско-английский словарь литературоведческих терминов / А.А. Бурцев, И.С. Федоров. – Якутск : Изд-во Якутского госуниверситета, 2008.142с

2) Васильев Г. Русско-якутский поэтический словарь. Якутск.1976