Бу сирэй Бэс ыйын 11 куодун көр

'''Бэс ыйын 11''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 162-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 163-c күнэ). Сыл бүтүө 203 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Россия}} — Арассыыйаҕа [[тарҕаммыт склероз]] күнэ<ref>[https://tvsamara.ru/news/rasseyannyi-skleroz-simptomy-i-profilaktika/ Рассеянный склероз: симптомы и профилактика — Новости Самары и Самарской области — ГТРК Самара]</ref>
* {{флагификация|США}}, [[Гавайи]] — [[Гавайи|Гаваай арыыларыгар]] [[Камехамеха күнэ]]. 1810 сыллаахха Гаваай арыыларын түмпүт [[Камехамеха I]] хоруолу ахталлар. Дойдутугар түһээн тиһигин киллэрбитэ, Европаны уонна АХШ штааттарын кытта атыыны-эргиэни саҕалаабыта. Дьиктитэ диэн бу сэрииһит хоруол сэрии кэмигэр көннөрү дьон (ол иһигэр оҕолор, дьахталлар, кырдьаҕастар) эмсэҕэлиэ суохтаахтарын туһунан суругунан сокуон таһаарбыт. Кини тыыннааҕын тухары Гаваай арыылара тутулуга суох этилэр (ол саҕана Полинезия атын арыылара бары холуонньа буолбуттара).
* {{Флагификация|Европа}} — Кытархай арыгы күнэ<ref>[https://locals.md/2017/11-iyunya-otmechayut-vsemirnyiy-den-rozovogo-vina/ 11 июня отмечают всемирный день розового вина — Locals<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>

== Түбэлтэлэр ==
* [[1606]] — [[Василий Шуйскай]] ыраахтааҕыга бэргэһэлэммит.
* [[1748]] — [[Дания]] "Хотугу Кириэс" диэн былааҕы ылыммыт. Кэлин манна майгынныыр былаахтары [[Скандинавия]] атын дойдулара бары бэйэлэригэр ылыммыттара.
* [[1788]] — Дьокуускайтан төрүттээх нуучча чинчийээччитэ [[Герасим Измайлов]] [[Аляска]]ҕа тиийбит. Бу киһи Алеут арыыларын каартаҕа тиспитэ, аатырбыт Джеймс Кууктуун көрсүбүт түгэннээх, Кук киниэхэ октан диэн каарта оҥорорго көмөлөһөр тэрили бэлэхтээбитэ.
* [[1872]] — [[Москуба]]ҕа Бастакы бүтүн Арассыыйатааҕы политехническай быыстапка аһыллыбыт. Бу быыстапка матырыйааллара эмиэ бу сылга Политехническай түмэл аһылларыгар туһаныллыбыттар.
* [[1918]] — казаахтар «Алаш» хамсааһыннара Казахстаан сиригэр сэбиэскэй былаас бары дэкириэттэрин сокуоннайа суоҕунан биллэрбит.
* [[1928]] — [[Украина]]ҕа Саха бастакы лүөччүгэ [[Кыыллаах|Өлүөхүмэ Кыыллааҕыттан]] төрүттээх [[Торговкин Алексей Николаевич|Алексей Торговкин]] саахалга түбэһэн өлбүт.
* [[1935]] — [[АХШ|Америкаҕа]]  Эдвин Армстронг FM-[[араадьыйа]] айааччыта, бастакы көрдөрүүтүн, иһитиннэриитин оҥорбут.
* [[1937]] — «Тухачевскай дьыалата» түмүктэммитэ. Буруйданааччылар: Сэбиэскэй Сойуус мааршала М. Н. Тухачевскай, 1-кы раангалаах командарм И. Э. Якир, 1-кы раангалаах командарм И. П. Уборевич, Р. П. Эйдеман, А. И. Корк, Б. П. Фельдман, В. М. Примаков уонна комкор В. К. Путна ытылларга ууруллубуттар уонна бэс ыйын 12 күн түүнүгэр ытыллыбыттар. Итинтэн саҕалаан [[РККА]] кэккэтигэр улахан репрессиялар саҕаламмыттар.
* [[1938]] — [[Кытай]] уонна [[Дьоппуон]] икки ардыларыгар улахан [[Ухань]] кыргыһыыта саҕаламмыт. Манна 4 ыйтан тахса буолбут кыргыһыы түмүгэр [[дьоппуон]]нар [[Ухань]] куоратын ылбыттар эрээри, олус элбэх сүтүктэммит буолан, [[Кытай]]га кимэн киириилэрин бытаардыбыттар уонна сотору кэминэн тохтоппуттар.
* [[1940]] — [[Саҥа Зеландия]], [[Австралия]] уонна [[Соҕуруу Африка сойууһа]] [[Италия]]ҕа сэриини биллэрбиттэр.
* [[1942]] — [[ССРС]] уонна [[АХШ]] [[Иккис аан дойду сэриитин кэминээҕи ленд-лиз сөбүлэҥэ|Ленд-лииһинэн бэйэ-бэйэни хааччыйыы сөбүлэҥэр]] илии баттаабыттара. Сэрии сылларыгар маннык сөбүлэҥнэри [[АХШ]] 42 дойдуну кытта түһэрсибитэ.
* [[1963]] — [[АХШ]] бэрэсидьиэнэ [[Джон Кеннеди]] улахан суолталаах Гражданскай быраап сокуонун туһунан биллэрбит. Бу сокуоҥҥа уопсастыбаннай миэстэлэргэ киириигэ, үөрэххэ, үлэҕэ, быыбарга киһи барыта тэҥ бырааптаах, дискриминация суох буолуохтаах диэн этиллибит.
* [[1969]] — Москубаҕа I Аан дойдутааҕы балет артыыстарын күрэһэ аһыллыбыт.
* [[2008]] — [[Дьокуускай]] аэропуордугар [[Боинг 747]] улахан таһаҕас сөмүлүөтэ түспүт, Линц куораттан ([[Австрия]]) 158 [[ынах|ынаҕы]] аҕалбыт.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1904]] — [[Тыаһыт|Николай Павлов-Тыаһыт]] — репрессияҕа түбэһэн өр сылларга умнууга хаалбыт сэбиэскэй кэмнээҕи Саха суруйааччыта. Ойуунускай огдооботун ойох ылбыта, оҕолорун киһи оҥортообута.
* [[1934]] — [[Скрябин Сольскай Васильевич|Сольскай Скрябин]] — сибээс бэтэрээнэ.
* [[1937]] — [[Хатылаев Михаил Михайлович|Михаил Хатылаев]], устуоруйа дуоктара, бэрэпиэссэр. Илин Сибииргэ, ол иһигэр Саха сиригэр 1917-1937 сс. көмүс хостуур бырамыысыланнас сайдыытын чинчийбитэ.
* [[1939]] — [[Зверев Дмитрий Сергеевич|Дмитрий Зверев]] (08.09.2012 өлб.) — прозаик-публицист. Аатырбыт аҕатын [[Кыыл Уола|Кыыл Уолун]] туһунан кинигэлэри таһаартаабыта.
* [[1949]] — [[Курилов Николай Николаевич|Николай Курилов]] — дьүкээгир омугуттан бастакы идэтийбит худуоһунньук, ону таһынан бэйиэт, прозаик, драматург, суруналыыс, «Геван» радиостанция үлэһитэ.
* [[1951]] — Амма Болугуругар бэйиэт [[Гольдерова Саргылаана Васильевна|Саргы Куо (Саргылаана Гольдерова)]].

== Өлбүттэр ==
* [[1928]] — [[Торговкин Алексей Николаевич |Алексей Торговкин]], Өлүөхүмэ [[Кыыллаах|Кыыллааҕыттан]] төрүттээх саха бастакы байыаннай лүөччүгэ, лүөччүк-испытатель (1898 с.т.)
* [[1994]] — [[Черскэй Николай Васильевич|Николай Черскэй]] (02.02.1905 төр.) — учуонай, ньиэп уонна гаас үөскээбит сирдэр механикаларын чинчийээччи, 1964—1987 сыллардаахха ССРС НА Сибиирдээҕи салаатын Саха Сиринээҕи филиалын Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ.
* [[1988]] — [[Бойлохов Николай Иванович|Николай Бойлохов]] (10.03.1929 төр.) — саха биллиилээх мелодиһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Бэс ыйын 11]]