Архитектура

Архитектура (лат. architectura бу тыллартан турар: был.-гириэк. αρχι — сүрүн, был.-гириэк. τέκτων — тутааччы, уус) — дьиэлэри бырайыактааһын уонна киэргэтии, тутуллуохтаах дьиэ истиилин быһаарыы, айыы.

Былыргы гириэктэр уонна риимляннар "классика" диэн кэлин ааттаммыт истиили олохтообуттара. Дьиэлэри таас колонналарынан киэргэтэллэрин сөбүлүүллэрэ. Ол колонналар үс көрүҥҥэ - ордерга - арахсаллара. Былыргы риим архитектордара аан бастаан аарка сабыылары, кууполлары уонна сводчатай өһүөлэри туттубуттара. Риим империята 476 с. сууллубутун да кэннэ элбэх сүүһүнэн сылларга бу истиилинэн дьиэлэр тутулла турбуттара.

Улам уларыйан византия истиилэ, онтон готика истиил баар буолбуттара. Онтон XV-XVII үйэлэргэ Барҕарыы (Возрождение, Ренессанс) эпохатын истиилэ баар буолбута. Бу истиил төттөру классикаҕа төннүбүтэ (неоклассицизм).

Онтон XVI-XVIII үйэлэргэ Европаҕа барокко уонна рококо истииллэрэ үөдүйбүттэрэ.

Аныгы үйэҕэ архитектуураҕа араас истииллэр сайдаллар. Конструктив истиил диэн судургу, көнө муннуктардаах, хаптаҕай эркиннэрдээх таас, бетон, өстүөкүлэ дьиэлэри ааттыыллар. Онтон арыый сэргэх саҥа сүүрээнинэн холобур "хай-тек" истиил буолар.