Амстердам
| Амстердам | |||
 |
|||
|
|||
| Хос аата: Mokum, Venice of The North | |||
| Девиз: Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig (Heroic, Determined, Merciful) |
|||
.svg) |
|||
| Координаталара: 52°22′23″ с. ш. 4°53′32″ в. д. / 52.37306° с. ш. 4.89222° в. д. (G) (O) | |||
|---|---|---|---|
| Дойду | Недерланд | ||
| Провинция | Хоту Холланд | ||
| Boroughs | 15 | ||
| Cалалтата | |||
| - Type | Municipality | ||
| - Mayor | Job Cohen[1] (PvdA) | ||
| - Aldermen | Lodewijk Asscher Carolien Gehrels Tjeerd Herrema Maarten van Poelgeest Marijke Vos |
||
| - Secretary | Erik Gerritsen | ||
| Иэнэ [2][3] | |||
| - Куорат | 219 km² (84,6 sq mi) | ||
| - Сир | 166 km² (64,1 sq mi) | ||
| - Уу | 53 km² (20,5 sq mi) | ||
| - Urban | 1003 km² (387,3 sq mi) | ||
| - Metro | 1815 km² (700,8 sq mi) | ||
| Үрдэлэ [4] | 2 m (7 ft) | ||
| Олохтоохторо (1 October 2008)[5][6] | |||
| - Куорат | 755,269 | ||
| - Чиҥэ | 4459/km² (11 548,8/sq mi) | ||
| - Urban | 1 364 422 | ||
| - Метро | 2 158 372 | ||
| - Demonym | Amsterdammer | ||
| Кэм курдааһына | CET (UTC+1) | ||
| - Сайын (Сайыҥҥы кэм) | CEST (UTC+2) | ||
| Postcodes | 1011 – 1109 | ||
| Area code(s) | 020 | ||
| Сайт: www.amsterdam.nl | |||
Амстердам (недер. Amsterdam) диэн Недерланд киин уонна ордук улахан куората. Дойду хоту өттүгэр баар Хоту Холланд диэн провинцияҕа киирэр. Олохтоох ахсаана 747,290 киhи (метрополитен зонатыгар 6.7 млн).
2020 сыл от ыйыгар Амстердам нэһилиэнньэтэ 869 709 киһи, куорат аттынааҕы (куорат уокуруга) — 2,4 мөл. киһи (2013 сыл тохсунньутааҕы туругунан). Амстердам-агломерация сорҕото, Европаҕа 6- с, улахан кээмэйдээх агломерация буолар.
Куорат аата икки тылтан тахсыбыт: «Амстел» — өрүс уонна «дамба» - «дамба». XII үйэҕэ Киргизия Амстердам көмүһүн хостооһунугар аан дойду биир улахан суолталаах портарыттан уонна бөдөҥ эргиэн киинэ буолбута.
Куорат араас култуураны түмэр сирэ буолар-2009 сыл муус устарыгар манна 177 национальностар бэрэстэбиитэллэрэ олорбуттара.
Недерландия үп- харчы уонна культурнай киин куората буолар. Манна аан дойду саамай улахан компанияларыттан 7- тэ 500- чэкэ аан дойду бөдөҥ компанияларыттан, холобур, межевание уонна межевание кыттыгастарыттан турар. Маны сэргэ куорат киинигэр аан дойдуга саамай аҕа биржа баар.
Амстердамҥа Гринпис сүрүн офиһа турар.
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Үтүөкэннээх үлэлэр элбэхтэр: Рейксмюум, таас чох музейа, Амстельга Эрмитаж, кыһыл фонарей (Де Валлен) квартала сыл аайы 4,2 мөлүйүөн турист тардыллар.Архитектура уонна кэрэхсэбиллээх.
История киинэ Амстердам орто үйэтээҕи тутуулар: сиэркэп, олорор уонна атыы- эргиэн дьиэлэрэ. Ханааллар улахан уонна салаалаах ситимнэриттэн элбэх тутуулар (канаалга дьиэ см.) маассабай мас сэбирдэхтэргэ тутуһаллар; сотору кэминэн сорохтор бэлэмнэнэллэр, дьиэлэрэ- уоттара алдьанан- кээһэнэн, алдьанан " үҥкүүлээн» эрэллэр. Сорох фасадтарга туора быһыллыбыт баллкалары көрсүөххэ сөп. Бу балкалар тиһиктэрин уонна ханааттарын көмөтүнэн муора уонна өрүс судноларын борттарыттан таһаҕаһы таһарга туһаналлара. Фронт скульптурнай декората үксүн лэппиэскэни эбэтэр квадратнай форманы кытта дьүөрэлэһэн, хаһаайын урууларын көрдөрөр киэргэллэри (инструменнары, булочниктары, балыксыттары, портнай уо. д. А.)[7].
Киин куорат киин уулуссата-Дамрак, онно культура кииннэрэ, элбэх кафелар, идэтийбит мастарыскыайдар уонна музейдар бааллар. Онтон Рокин уулуссатын кытта Дамрак түһэр сиригэр историческай площадка турар. Болуоссат арҕаа өттүгэр — Королевскай дыбарыас биир тутаах архитектурнай объектара, кини 200- тэн тахса сыллааҕыта Голландия монархаттарын резиденцията буолар. Музей аттыгар Тюсо баар. Олбуор илин өттүгэр — 1956 сыллаахха нацизмы утары охсуһууга анаммыт национальнай монумент.
Еврей норуотун историятын туһунан Амстердамҥа урукку «улахан синагога» баар Еврейскэй историческай музей кэпсиир.
Биһиги кэммитигэр диэри үчүгэй туруктанан харалла сытар Амстердам башнята, Схрейсторен уонна Монтелбанстор башняларын интэриэһиргииллэр уонна 1488 сыллаахха тутуллубут ыйааһыннаах палаталар дьиэлэрэ.
Аныгы архитектурнай кэрэ- бэлиэ сирдэргэ Тушинскай (билигин кинотеатр) 1921 с. тутуллубут экономическай театр сыһыаннаах.
Амстердамҥа каналларга «плавучих домов»элбэхтэр. Быраабыла курдук, бу «Уикэнд- хоумс», ол эбэтэр, хаһаайыттар өрөбүллэргэ эбэтэр бырааһынньыктарга эрэ кэлэллэр дьиэлэр. Амстердам чэпчэки наркотигы эмтээһин көмөтүнэн, анал тэрилтэлэргэ эрэ - «кофеопах», ону тэҥэ кыһыл фонарей Де Вален кварталын көмөтүнэн, витрина анныгар кыбартыыра кыбартаалыгар кыбартыыра кыбартаалыгар көрдөрөллөрө улахан.
Амстердамҥа зоопарк — улахан зоопарк баар. Зоопаркаҕа 750- тан тахса сүөһү уонна 300- тэн тахса үүнээйи көрүҥэ баар.
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ WorldMayor.com - Job Cohen, Mayor of Amsterdam 2006. Тургутулунна 19 Муус устар 2007.
- ↑ Kerncijfers voor Amsterdam en de stadsdelen. www.os.amsterdam.nl. Research and Statistics Service, City of Amsterdam (1 Тохсунньу 2006). Тургутулунна 4 Муус устар 2007.
- ↑ Area, population density, dwelling density and average dwelling occupation. www.os.amsterdam.nl. Research and Statistics Service, City of Amsterdam (1 Тохсунньу 2006). Тургутулунна 13 Атырдьах ыйын 2008.
- ↑ Actueel Hoogtestand Nederland (Dutch). Тургутулунна 18 Ыам ыйын 2008.
- ↑ Цитата сыыһата: Сыыһа
<ref>тиэк (тег);CBSдиэн хос быһаарыыларга аналлаах тиэкис суох - ↑ Population (in Dutch). Themes. City of Amsterdam (October 2008). Тургутулунна 3 Сэтинньи 2008.
- ↑ Амстердам сүрүн ытык сирдэрэ