География координаталара
География координаталара, точка балаһыанньатын быһаараллар.
География координаталара сфера координаталарын курдук быһаарыллар. Итинник координаталар атын халлаан куйаарын системаларга эмиэ туттуллаллар.
Кэтирээһин
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Кэтирээһин зенит хайысхатын уонна экватор ньуурун ыккардынааҕы муннук. Экватортан икки өттүгэр 0 - 90° ааҕыллар.
Сир дьҥнээх халыыба сфераттан атын буолан география кэтирээһинэ геоцентр кэтирээһиниттэн арыый ураты буолар.
Усталааһын
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Усталааһын точканнан ааһар меридиан уонна 0 кыраадыстаах меридиан ыккардыларынааҕы муннук. Билигин Сиргэ 0 кыраадыстаах меридиан Лондон аттынааҕы Гринвич обсерваториянан ааһар меридианы ааҕаллар.
0 до 180° илин диэкки кэтирээһиннэр илин диэн, онтон арҕаа диэкки арҕаа диэн ааҕыллаллар.
Кэтирээһин олохтоох кэми быһаарар.
Үрдүгэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Точка балаһыанньатын толору быһаарар сыалтан үһүс координата наада - үрдүгэ.
Планета кииниттэн ааҕыллыбат, муора таһымыттан ааҕыллар.
Муора таһымыттан үрдүгэ өссө салгын баттааһыны кытта сибээстээх.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Географические координаты всех городов на Земле(ааҥл.)
- Географические координаты населённых пунктов Земли (1) Архыыптаммыт 2007, Муус устар 7 күнүгэр. (ааҥл.)
- Географические координаты населённых пунктов Земли (2) (ааҥл.)