Аан дойдутааҕы Устудьуоннар күннэрэ
Аан дойдутааҕы Устудьуоннар күннэрэ — сылын ахсын сэтинньи 17 күнүгэр бэлиэтэнэр устудьуоннар бэлиэ күннэрэ. Аан бастаан 1939 сыллаахха нацистар өлөрбүт уонна концлааҕырга ыыппыт чиэх устудьуоннарыгар анаммыта, билигин сорох университеттарга атын дойдуттан кэлбит устудьуоннарыгар анаан мультикультурализм күнүн быһыытынан бэлиэтиллэр.
Устуоруйата
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Ньиэмэстэр Чехословакияны оккупациялаабыттарын утары демонстрацияҕа алтынньы 28 күнүгэр тахсыбыт Карлов университетын медик устудьуоннарын ыһыы кэмигэр Ян Оплеталь диэн устудьуон уонна Вацлав Седлачек диэн оробуочай өлбүттэрэ. Ян Оплеталь өлүгүн сэтинньи 15 күнүгэр Прагаттан Моравияҕа дьиэтигэр илдьиэхтээхтэр этэ. Кинини кытта быраһайаадаһыыга Прага тыһыынчаннан устудьуоннара тахсыбыттара. Маны сылтах оҥостон нацистар туох баар үрдүк үөрэх кыһаларын сабан кэбиспиттэрэ, 1200-тэн тахса устудьуону тутан концлааҕырдарга ыыппыттара (үксүлэрин Заксенхаузеҥҥа), уонна сэтинньи 17 күнүгэр 9 устудьуону уонна профессоры суута суох өлөрбүттэрэ.
Прагаҕа сэтинньи 17 күнүгэр өлөрүллүбүт тоҕус устудьуон уонна профессор:
- Йозеф Матушек (историк, доцент; Оплеталь бохоруонатын тэрийиигэ кыттыбыт)
- Ярослав Клима (юрфак устудьуона; Богемия уонна Моравия чиэх устудьуоннарын ассоциациятын бэрэстээтэлэ, Оплеталь бохоруонатын кэмигэр гестапо туппут устудьуоннарын босхолуурга көрдөспүт)
- Ян Вайнерт (богемистика уонна германистика устудьуона; Оплеталь бохоруонатын кэмигэр гестапо туппут устудьуоннарын босхолуурга көрдөспүт)
- Йозеф Адамец (юрфак устудьуона; Богемия уонна Моравия чиэх устудьуоннарын ассоциациятын сэкиритээрэ)
- Ян Черны (медфак устудьуона; Оплеталь бохоруонатын кэмигэр гестапо туппут устудьуоннарын босхолуурга көрдөспүт)
- Марек Фраувирт (экономист устудьуон; Прагаҕа Словакия посольствотын үлэһитэ эбит, нацистартан күрүү сатыыр дьэбириэйдэргэ сымыйа пааспардары биэрбит)
- Бедржих Кула (юрфак устудьуона; Богемияҕа чиэх устудьуоннарын ассоциацияларын сэкиритээрэ)
- Вацлав Шафранек (архитектор устудьуон; Богемия уонна Моравия чиэх устудьуоннарын ассоциациятын чилиэнэ, рекордсмен)
- Франтишек Скорковскай (юрфак устудьуона; Устудьуоннар аан дойдутааҕы конфедерацияларын дириэктэрэ, Богемия уонна Моравия чиэх устудьуоннарын ассоциациятын омук департаменын бэрэстээтэлэ).
Аан бастаан Чехословакияҕа өлбүт нацистар сиэртибэлэрин үйэтитэр туһунан кэпсэтии Англияҕа 1940 сыллаахха Чехословакия аармыйатыгар тахсыбыта. Урут устудьуоннуу сылдьыбыт саллааттар бөлөхтөрө Чехословакия устудьуоннарын киин ассоциациятын (USCS) сөргүтэргэ быһаарбыттара. Ону Чехословакия үүрүүгэ сылдьар бэрэсидьиэнэ Эдвард Бенеш өйөөбүтэ. Англия уонна Уэльс устудьуоннарын сойууһа эмиэ бу түбэлтэни үйэтитии туһунан кэпсэтии ыыппыта.