Чороон от

От ыйын бүтүүтэ хараҥа күөх сибэккилэрэ тыллаллар. Эмтэнэргэ сүнньүнэн күһүн, ото хаппытын кэннэ, силиһин түөрэн ылан, ыраастаан сылаас сиргэ эбэтэр духуопкаҕа 50-60 кыраадыс хатарабыт.
Водкаҕа көөнньөрөн, аппетит көтөҕөргө, ас буһарар уорган үлэтин тупсарарга 10-15 хааппыланы күҥҥэ иккитэ иһиллэр. Гастрикка, үөһүрүүгэ эмиэ туттуллар.
Итини таһынан сибэккитэ тыллыбыт кэмигэр хомуйан, хатарыахха сөп. Сибиэһэйдии эбэтэр хаппыт сэбирдэҕи кыра иһиккэ оргуйбут ууга уган ылан, кутургуйаны, ириҥэлээх бааһы, биилээххэ өлөрүүнү эмтииллэр. Ордук сибиэһэй сэбирдэҕэ абааһы хараҕа (панариций) диэн тарбах бааһыгар күүстээх дьайыыны оҥорор. Биирдэ баайдахха ириҥэни кубарыччы оборон ылар. Онон баас түргэнник оһор. Саҥаттан-саҥа сэбирдэҕи баайан иһиэххэ наада.
Тибет эмчиттэрэ бу үүнээйини ньиэрбэ ыарыытыгар ыарыһаҕы уоскутар, утутар сыаллаах тутталлар эбит.
Сибиэһэй отун сүмэтинэн микрофлоралаах диатеһы, экзиэмэни эмтиилэр. Тыынар уорган ыарыытыгар, хаан тохтоторго, намыһах аһыылаах атрофическай гастрикка силиһин тутталлар.

Үүнэр сирэ:

От үрэх сүнньүгэр, үрдүк сиргэ, алааска, халдьаайы тэллэҕэр, томторго үүнэр.

Кучу.

60-120 см үрдүктээх умнаһын тула ланцетка маарынныыр синньигэс сэбирдэхтэрэ хардарыта үүнэллэр. Уһун бытырыыс кыһыллыҥы тэтэркэй сибэккилэрдээх. Сибэккилэммитин кэннэ сэбирдэҕин умнаһын хоту өрө сыыйан ылан, күлүк сиргэ куурдуллар.
Төбө ыарыйдаҕына, сэбирдэҕин көөнньөрөн иһиллэр. Хаппыт сэбирдэҕи бороһуок курдук мэлийэн, аһаҕас баастары саба баайан эмтэниэххэ сөп. Отун оргутан, куртах, оһоҕос ыарыыларыгар тутуллар. Сэбирдэҕэр олус элбэх С битэмииннээх. Кучуну кулгаах, мурун, күөмэй тымныйыытыгар, утуйбат буолууга, куртах бааһыгар оргутан эмтэнэллэр.
Кучу сэбирдэҕиттэн битэмииннээх чэй оҥоруохха сөп. Сэбирдэҕин аһаҕас күн уотугар сытыара түһэн баран бөлүөҕүнэн сүмэтэ ыгыллан тахсыар диэри хатайданар. Ол кэнниттэн сииктээх сөрүүн сиргэ чаас курдук ууруллар. Онтон сылаас сиргэ (оһох үрдүгэр, духуопкаҕа) кыратык саһарыар диэри хатарыллар. Чэй оҥосторго бэлэм буолар.
Кучу суол кытыытыгар өлгөмнүк үүнэр. Ону үргүүр табыллыбат. Техника сылдьыбат сириттэн хомуйарга сүбэлиибит.

Үүнэр сирэ:

Бааһына, суол кытыытыгар, тыа саҕатыгар, от үрэх дулҕата анньыллыбыт субуутугар үүнэр.

Туһаммыт литература:

Токумова Клара Петровна "Төрөөбүт дойдубут эмтээх үүнээйилэрэ" /Клара Токумова, Петр Токумов;[худож. Н.Слепцов, А.Мандарова]. - Дьокуускай: Бичик, 2008.1 - 28с. - ISBN 978-5-76-96-2947-1