Шемяков Николай Васильевич

Шемяков Николай Васильевич, 1940-с сыллар саҕаланыыларыгар

Шемяков Николай Васильевич (19.05.1913—08.07.1967) — аҕыйах ахсааннаах эбэҥки норуотун чулуу уола, булчут-стахановец, 1939—1953 сс. Эдьигээн райисполкомун бэрэссэдээтэлэ. Чурапчылары көһөрүү кэмигэр ол дьоҥҥо элбэх көмөнү оҥорбутун иһин тыыннаах хаалбыттар махтаналлар эбит.

Олоҕун олуктара

• 1913 сыллаахха ыам ыйын 19 күнүгэр Эдьигээн оройуонугар Хатыгы нэһилиэгэр эбэҥки дьадаҥы булчут дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Төрөппүттэрэ Октябрьскай революция буолуор дылы быстар дьадаҥытык олорбуттар, олохтоох баай дьоҥҥо хамначчыттаабыттар. Кыра уоллара Ньукулай 1922 с. Слепцов диэн булуҥ кулаагар хамначчыттаабыт. Ол кэнниттэн төрөөбүт нэһилиэгэр көһөн, аҕатыгар бултка көмөлөспүт. Ол сылдьан, орто үөрэҕи ылбатах.
• Кэлин, 1930 с. ликбез пуунугар үөрэммит, бэйэтэ кыһаллан ааҕар-суруй буолбут.
• 1930 сыллаахха дьиэ кэргэнинээн Киров аатынан колхозка киирбиттэр. Колхоз үлэтигэр көхтөөхтүк кыттан, «Ударник труда» аакка тиксибит.
• 1932 сыллаахха комсомоллаах эдэр ыччат булчуттарын биригээдэтин салайбыт. Биригээдэтэ хас квартал аайы государство туруорбут былаанын толорон испит.
• 1935 сыллаахха Николай Шемяков 5 188 солк. сыаналаах түүлээҕи туттаран, былаанын 4 төгүл аһара толорон, стахановец буолбут.
• 1936 сыллаахха стахановец, бастыҥ көхтөөх үлэһит буолан Саха Сирин делегациятыгар киирсэн, Москваҕа ВЦИК олунньутааҕа сессиятыгар кыттыбыт.
• 1937 с. эдэр булчуттар биригээдэлэрин салайбыт, оройуон булчуттарынгар стахановскай хамсааһыны тарҕаппыт.
• 1937 сыл ахсынньытыгар ССРС Үрдүкү Сүбэтин Омуктарга Сүбэтигэр депутатынан талыллыбыт.
• 1938—1939 сс. — Хотугу муора суолларын Управлениетын Дьокуускайдааҕы конторатыгар охотпромысел методтарын тарҕатар инструкторынан үлэлээбит.
• 1939 с., сэтинньи — 1953 с., муус устар — Эдьигээн райисполкомун бэрэссэдээтэлэ.
• 1939 с. — чулуу булчут быһыытынан Бүтүн Россиятааҕы тыа хаһаайыстыбатын быыстапкатыгар кыттыбыт. Эдьигээн райсоветын депутатынан талыллыбыт. «Мин үлэм уопыттара» кинигэтэ бэчээттэммит.
• 1946 с. — ССРС Үрдүкү Сүбэтин Омуктарга Сүбэтигэр иккиһин депутатынан талыллыбыт.
• 1950 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин депутатынан талыллыбыт.
• 1953 с., муус устар — алтынньы —Дьокуускайдааҕы балык заводугар рыбпромучасток сэбиэдиссэйэ.
• 1953 с., алтынньы — 1955 с., ыам ыйа — Эдьигээн райсоветын тыа хаһаайыстыбаҕа салалтатын начальнига.
• 1955 — 1957 с., олунньу — Саккырыыр оройуонугар «Коммунизм» колхоз бэрэссэдээтэлэ.
• 1957 с., от ыйа — 1958 с., сэтинньи — Эдьигээн оройуонун тыа хаһаайыстыбатыгар салалтатын начальнига.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

• «Үлэ Кыһыл Знамята» уордьан

Аатын үйэтитии

• Эдьигээн улууһугар Н. Шемяковка өйдөбүнньүк туруоруллубут.
• Эдьигээн с. Н. Шемяков аатынан уулусса ааттаммыт.
• Эдьигээн улууһугар туйгун үөрэнээччилэргэ Н. В. Шемяков аатынан бириэмийэ олохтоммут.
• Хотугу омуктар Ассоциациялара студеннарга анаан Н. В. Шемяков аатынан бириэмийэ олохтообут.
• Эдьигээн улууһун история түмэлин иһинэн Н. Шемяковка анал хос аһыллыбыт (1993)

Сигэлэр

• Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Жиганский национальный эвенкийский район:Земляки отдали дань уважения Шемякову Николаю Васильевичу
• Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):Книгокан:Славный сын эвенкийского народа
• Шемяков Н. В. Мин үлэм уопыттара. — Дьокуускай, 1939.
• Докторов П. Эбэҥки норуотун чулуу уола. // «Кыым». — 1993. — Атырдьах ый 5 к. — С.2.
• Николай Васильевич Шемяков // Таба уонна кини. — Дьокуускай, 2010. — С.125—127.
• Шемяков Николай Васильевич (1913—1967): Фотографии.Документы. — Якутск: Триада, 2003. — 64 с.
• Хатыгынтан хатан-буhан. Ахтыылар. — Дьокуускай: «Бичик», 2002.
• Хотугу кини хонууна. Н. В. Шемяков олоҕо, үлэтэ. — Эдьигээн, 1993.
• Христофоров В. Вспомнили добрым словом [Заседание Ассоц. КМНС Якутии, посв. 90-летию со дня рождения Н. В. Шемякова] // «Якутия». — 2003. — 23 мая. — С.3.
• Христофоров В. От охотника до депутата Верховного Совета [Книга “Родом из Хатыгына” о Н.В.Шемякове] // «Якутия». — 2003. — 20 мая. — С.4.