Хахай (сулустар бөлөхтөрө)
Хахай (лат. Leo) — зодиак сулустарын бөлөхтөрө, Араак уонна Кыыс бөлөхтөр икки ардыларынан баар. Чаҕылхай сулустара сытар хахайы санаталлар.
Сулустар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Регул (Хахай α-та), латыынныы "ыраахтааҕы" диэн. Сороҕор "Хахай Сүрэҕэ" (Cor Leonis) диэн ааттыыллар. Ырааҕа 85 сырдык сыла, Күнтэн 160 төгүл улахан.
- Денебола (Хахай β-та). Латыынтан тылбаастаатахха "Хахай Кутуруга". 2,14 улаханнаах уонна биһиттэн 43 сырдык сыла ыраах.
- Альгиеба (Хахай γ-та), ол аата "Хахай баттаҕа". Бу икки хостоох 2,0 улаханнаах сулус.
- Хахай R-а.
- Вольф 359 бытархай сулус, улахана 13,45.
Атын интириэһиргэтэр объекттар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- М 65, М 66, М 95 уонна М 96 спираль халыыптаах галактикалар.
- М 105 эллипс халыыптаах галактика.
«Серп» астеризм[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Серп алта сулустаах: — α (Регул), η, γ (Альгиеба), ζ, μ уонна ε (Альгенуби). Халыыба серп эбэтэр ыйытыы бэлиэтигэр маарыҥныыр.
Кэтээн көрүү[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Күн бу бөлөххө атырдьах ыйын 10 күнүгэр киирэр. Арассыыйа территориятыттан олунньуга ордукк көстөр.
Устуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Былыргы бөлөх. Шумердар 5000 тыһ. сыл нөҥүө билэллэрэ. Клавдий Птолемей «Альмагест» каталогар баар. Номох Геракл өлөрбүт Немея хахайын саныыр.
Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Андромеда | Игирэлэр | Улахан Араҥас | Улахан Ыт | Ыйааһын | Күрүлгэн | Таһааччы | Бөрө | Маныыһыт | Вероника Суһуоҕа | Суор | Геркулес | Гидра | Хуолуп | Сонордьут Ыттар | Кыыс | Дельфин | Дракон | Биир Муостаах | Кэрэх | Уруһуйдьут | Жирафа | Туруйа | Куобах | Үөнү Сүгээччи | Үөн | Көмүс Балык | Индеец | Кассиопея | Киль | Кит | Чубуку | Компас | Аал Кэтэҕэ | Куба | Хахай | Көтөр Балык | Лира | Саһыл | Аччыгый Араҥас | Аччыгый Ат | Аччыгый Хахай | Аччыгый Ыт | Микроскоп | Сахсырга | Насос | Наугольник | Хой | Октант | Хотой | Орион | Павлин | Парустар | Пегас | Персей | Оһох | Эриэн Көтөр | Араак | Быһах | Балыктар | Бэдэр | Хотугу Корона | Секстант | Илим | Скорпион | Скульптор | Хаптал Хайа | Ох | Охчут | Телескоп | Оҕус | Үс Муннук | Тукан | Феникс | Хамелеон | Кентавр | Цефей | Циркуль | Чаһыы | Кытыйа | Куйах | Эридан | Соҕуруу Гидра | Соҕуруу Корона | Соҕуруу Балык | Соҕуруу Кириэс | Соҕуруу Үс Муннук | Тыймыыт |