Фарадей Майкл

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Джон Уоткинс түһэрбит хаартыскатыгар Майкл Фарадей.

Фарадей Майкл (Ньюиҥтон Баттс,[1] Суррей, 1791 балаҕан ыйын 22 – Хэмптон Корт, Суррей,1867атырдьах ыйын 25) англия химига уонна физига.

Оскуолаҕа кыракыйдык үөрэммит да буоллар чинчийээччилэртэн биир ордук ытыктынар учуонай буолар. Бэйэтэ бэйэтин үөрэтэр этэ. Фарадей уон тохсус үйэ биир улахан экспериментальнай физика буолбута.[2][3]

Кини олорор бириэмэтигэр Фарадей курдук дьоннору айылҕа философтара диэн ааттыыллара. Ол бириэмэҕэ электричество туһунан улаханнык биллибэт этэ. Майкл Фарадей уот туһунан элбэҕи арыйбыта, ол курдук уот провод нөҥүө ааһан иһэн магнит курдук үлэлиирин (билигин электромагнетизм диэн ааттанар). Ону тэҥэ химическай эттик нөҥүө аастаҕына уларыйарын арыйбыта (электрохимия).

Магнетизм сырдык сардаҥатын уларытыан сөбүн уонна ити икки феномен икки ардыгар сибээс баарын көрдөрбүтэ.[4][5] Кини чинчийиилэрэ электрическай двигателлары оҥорорго биир улахан төрүтү олохтообуттара. Кини бастакы электрическай мотуору оҥорбута.

Химик быһыытынан Майкл Фарадей бензолу арыйбыта, Бунзен уматыгын иннинэ арыллыбыт, уонна араас технологиялары, ол курдук анод, катод, электрод уона ион, тарҕаппыта. Кини бастакы Великобритания Королева Институтугар Фуллер химияҕа профессора буолбута.

Альберт Эйнштейн Фарадей хаартыскатын Ньютон уонна Максвелл хаартыскаларын кытта илдьэ сылдьара. .[6]

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Both place of birth are now in SW London.
  2. Russell, Colin (2000). Michael Faraday: physics and faith. New York: Oxford University Press. 
  3. "best experimentalist in the history of science" Peter Ford, University of Bath Department of Physics. Retrieved January 2007.
  4. Michael Faraday entry at the 1911 Encyclopædia Britannica hosted by LovetoKnow Retrieved January 2007.
  5. "Archives Biographies: Michael Faraday", The Institution of Engineering and Technology.
  6. "Einstein's heroes: imagining the world through the language of mathematics", by Robyn Arianrhod UQP, reviewed by Jane Gleeson-White, 10 November 2003, The Sydney Morning Herald.