Улахан Ыт (сулустар бөлөхтөрө)
Улахан Ыт (лат. Canis Major) — соҕуруу халлаан сулустарын бөлөҕө. Ордук чаҕылхай сулуһа — Сириус, улахана −1,46.
Арассыыйа территориятыттан ахсынньыга ордук уонна толору көстөр. Сороҕо Халлаан Сиигэр сытар.
Устуоруйата
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Былыргы бөлөх. Сулустар кэккэлэһиилэрэ ыт халыыбыгар маарыҥныыллар. Гириэк номохторунан Орион эбэтэр Икарий ыт прототиптара буолаллар. Клавдий Птолемей «Альмагест» каталогар "Ыт" диэн ааттаах киирбитэ.
Сириус
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Халаан ордук улахан сулуһа (Улахан Ыт α-та), улахана −1,46. Аата гириэктии seirios, «чаҕылхайдык умайар» диэн. Биһигиттэн 8,57 сырдык сыла ыраах св. Былыргы Египетка «Нил Сулуһа» диэн ааттыыллыра. Бу сулус маҥнайгы сарсыардааҥҥы тахсыыта Нил өрүскэ халаан уута кэлэрин туоһулуур.
Ону таһынан былыргыттан бу сулуһу «Күн Ыта» диэн ааттыыллара, былыргы ромнар — "Ыт Оҕото" (Canicula, мантан сайыҥҥы сынньалаҥ кэмэ — каникул).
Атын объектар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- М 41, сулустар мустуулара, Сириустан 4° соҕуруу диэкки баар, ырааҕа 2350 сырдык сыла.
- NGC 2362, сулустар мустуулара. Сааһа 1 мөлүйүөн эрэ сыл.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- WIKISKY.ORG: Большой Пёс
- Астромиф: Большой Пёс Архыыптаммыт 2009, Ахсынньы 19 күнүгэр.