Тыынар органнар ыарыылара

Орви - дьаҥ-дьаһах ыарыыта

Орви — ыарыы биричиинэтэ, вирустаах грипп, парагрипп, аденовирус, мурун вируһа, оһоҕос вируһа. Бу ыарыы ыалдьыбыт киһиттэн салгын нөҥүө сыстар. Ыалдьар бириэмэтэ 1 хонуктан 6 хонукка диэри.

Ыарыы сибикитэ: ыарыһах төбөтө ыалдьар, кыраадыһа тахсыан сөп, аһааҕырар, сүһүөхтэрэ былчыҥнара нүөлүйэн ыалдьаллар, муннун уута сүүрэр, ытырдар уонна мунна кыһыйар. Күөмэйэ ыалдьар, сөтөллөр, куолаһа уларыйар, сибигинэйэн саҥарар. 3-5 хонугунан ыарыыта ааһар, эмтэммэтэҕинэ сыыстаран атын ыарыыгар кубулуйуон сөп. Холобур: бронхит, гайморит, отит.

Иьиллэр эмтэр: жаропонижающие и противовоспалительные антигриппин, кислота (аспирин, трамбоцин АСС, упсарин-упса, фервекс) парацетамол.

Противовирусные препараты: арбидол, Ремантадин, Тиларон, Анаферон.

Сөтөлүннэрэр уонна сили убатар эмтэр (Отхаркивающие и разжиающие микробы средства): алтея корни (настой, сироп, экстракт), амброксол (амбросан, амброгексал, амбробене, лазолван, медовент), халиксол, бромгексин.

Противокашлевые средства: бутамирит (синекод), гвайфензин (колдрекс, бронхо, туссин).

Для местного применения: аэрозоли, спреи, капли назальные.

Сосудосуживающие (тымыры кыаратар эмтэр): галазолин, оксиметазомин, тетразолин.

Ангина - бэлэс былчархайын ыарыыта

Бэлэс былчархайа бактерия эбэтэр вирус дьайыытыттан сүһүрэн ириҥэрэн ыалдьар.

Ыары сибикитэ: ыарыһах күөмэйэ ыалдьар, температурата тахсар, төбөтө ыалдьар, сүһүөхтэрэ кыйыктан ыалдьаллар, сыҥааҕын анныгар баар былчархайдар улааталлар уонна ыалдьаллар. Ангина сыыстаран атын ыарыыга кубулуйара кутталлаах, ол (менингит), мэйии бүрүөтүн сүһүрүүтэ эбэтэр сепсис хаан сүһүрүүтэ хаанынан ыарыы тарҕаныыта. Уһуннук эмтэммэтэҕинэ хроническай тонзилликка кубулуйар, ол бүөр ыарыытыгар, ревмотизмҥа уонна сүрэх ыарыытыгар тириэрдиэн сөп. Ыарыһах бырааска көрдөрөн кини аналиһынан эмтэниэхтээх. Ангина сыстыганнаах ыарыы, онон ыарыһах туспа иһиккэ аһыахтаах, сытан эрэ эмтэниэхтээх.

Диета: элбэх витаминнаах ордук С уонна В битэмииннээх аһы аһыахтаах, элбэх сибиэһэй утаҕы иһиэхтээх, лимоннаах, малиналаах чэйи, сылаас үүтү иһиэхтээх. Айаҕын сайҕаныахтаах, туустаах, содалаах уунан. Сельдерей, ромашка уутунан борнай кислоа, перекись водорода ууутунан күөмэйгэ ыстарар эмтэр, антибиотиктар гексетецин (гексорал), аэрозоль амбазон, грамицедин (грамедин).

иһиллэр эмтэр: обезболивающие жаропонижающие, противовоспалительные. Ацетилсалициловая кислота (аспирин), метализан (анальгин, баралгин, парацетамол).

Антибиотики: азитралицин (сумамед), ампициллин, кларитромицин (биноклар, клабакс, клацид криксан, фромилид), рокситромицин (рулид, рулицин), цесфаликсин, ципрофлоксацин (сифлокс, акваципро).

Бронхит - архах сөтөлө

Острый бронхит - бу ыарыы вирус уонна бактерия. Ыарыыга ылларарга көмөлөһөр тымныйыы , табахтааһын, арыглааһын, мурун ыарыылара, түөс клеткатын уҥуоҕун уларыйыыта. Хроническай бронхит - бу эмтэммэтэх бронхит, сөтөлүнэн биллэр, үс ый тухары ааспакка сөтөллүөн сөп.

Ыарыы сибикитэ: острый бронхит ыарыы муннун уута сүүрүүтүттэн саҕаланар, күөмэйэ ыальар, сөтөллөр, сөтөлө силэ суох. Кыратык температурата тахсар, эмтэммэтэҕинэ улаханнык ылларан иһэр, күүскэ сөтөллөр, тыына кылгыыр, аҕылыыр. Сөтөлүн силэ хойуу ириҥэ курдук буолар. Острый бронхит 4-7 күнүнэн ааһар, эмтэммэтэҕинэ хроническай бронхит буолар. Хас сарсыарда аайы сөтөллөр, сөтөлө астаах. Силин дьүһүнэ маҥан дьэҥкир, онтон хойуу ириҥэ курдук дьүһүннээх. Сөтөллөрө улам элбээн иьэр, аҕылыыр, ордук тымныыга таҕыстазына бэргиир. Хроническай бронхит эмтэммэтэзинэ атын ыарыыга кубулуйуон сөп. Холобур: бронхоэктаз, бронхиальная астма.

Эмтэнии: острый бронхит ыарыы температуралаах буоллаҕына элбэх утаҕы иһиэхтээх, морс, малиналаах чэй, мүөттээх үүт. Хроническай бронхит элбэх витаминнаах аһы аһыахтаах, оҕуруот аһа, отон, фрукта, фруктаттан оҥоһуллубут утах, үүт ас.

Иһиллэр эмтэр: отхаркивающие и разжижающие лекарства, сөтөлү хоннорор, сили убатар эмтэр. Алтея корни (настой, сироп, эстракт), ацетилцистеин (АЦЦ, флуимуцил), амброксол (амбросан, амброгексал, амбробене, лазолван, медовент, хамескол), бромгексан.

Сөтөлтен эмтэр: бутамират (синекод), гвайфензин (колдрекс, бронха, туссин), преноксидиазин (либексин, глауцидин).

Ыарыы кыайтарыа суох буоллаҕына быраас антибиотик аныыр. Народнай медицина эмтэрэ редькаттан ортотун быһан ылан баран саахар эбэтэр мүөт кутан баран түүнүн сөрүүн сиргэ ууруллар. Онтон тахсыбыт убаҕаһын 1 остолобуой ложка күҥҥэ үстэ иһиллэр.

Эриэппэ лугу сууйан баран тымныы уунан куталлар уонна 50-70 гр. сахары кутан баран 30мүнүүтэ кыра уокка буһараллар, сойбутун кэннэ суукка устата иһэллэр.

Корень алтея лекарственного 2 ч.л. биир ыстакаан итии ууга кутан баран 15-20 мүнүүтэ туруроруллар онтон 1 столовай ложка куҥҥэ 3-4 иһиллэр. Түөһүн уҥуоҕун сибиинньэ ис сыатын эбэтэр хаас сыатынан уҥуохтуур уонна сылаастык таҥыннараллар. Онтон ! ыстакаан итии мүөттээх үүтү эбэтэр малиналаах үүтү иһэллэр.

Пневмония - сэбиргэхтэтэтэн ыарыы

Ыарыһах титириир сөтөлө ааспат, тыҥата кэйэн ыалдьар. Тыҥата ыалдьыбытын рентген көмөтүнэн билэллэр. Тыҥа ыарыытыгар тириэрдэр пневмо, стафило, уонна стрептококк микробтар сорох вирустар миклоплазма, грибы уо. д. а.

Ыарыы сибикитэ: ыарыы эмискэччи сытыытык киирэр, температурата 39-40 тиийэр, титириир. Сөтөлө маҥнай силэ суох, онтон силэ хойдор, дьэбин курдук дьүһүннээх, онтон силэ ириҥэ курдук от күөх дьүһүннээх буолар. Сөтөллүннэҕинэ тыҥата ыарыы баар өттүнэн ыалдьар.

Сэниэтэ эстэр, түүнүн олус тиритэр.Төбөтө ыалдьар, мэйиитэ эргийэр, аҕылыыр, сүрэҕэ өлөхсүйэр, хотуолуур. Эмтэммэтэҕинэ атын ыарыыларга кубулуйуон сөп, ириҥэлээх уу үөскүүр.

Плеврит, эмпиема, тыҥа салыҥнаах бүрүөт;гэр ириҥэ көйөр эбэтэр тыҥатыгар ириҥэлээх баас үөскүүр. Бу маннык ыарыы сибикилэрэ баар буоллахтарына бырааһы дьиэҕэ ыҥырыллыахтаах. Быраас көрөн (пневмония) биргэхтэппит диэтэҕинэ (стационарга) сытар балыыһаҕа ыытан эмтэниэхтээх. сытан эрэн эмтэнэригэр элбэх витаминнаах аһы С уонна А витамин күҥҥэ 1,5-2 утаҕы, онно киирэллэр морс, дьөлүһүөн уута, лимоннаах чэй уонна компот, сыата суох миин, үүт эбэтэр паарга буспут эт, куурусса балык.

Иһиллэр эмтэр: азитромицин (сумамед, хемомицин), амоксиклав, амоксицилин(амосин), кларитромицин (кларомин, клацит), левофлаксацин (таваник), рокситромицин (рулид).

Сили хоннорор уонна убатар эмтэр: алтея корни (настой, сироп, экстракт), ацетилцистеин (АЦЦ), флунмуцил (амброксол, амброксан, амбробене, лазолван, медовент, халексол), бромгексин (бронхасан, салвин), бутамират (синекод), гвайфензин (колдрекс, бронхо, гексин), преноксидиазин (либексин, глауцин).

Туберкулез

Тыҥа сэллигэ, хроническай сыстыганнаах ыары, тыҥаҕа гранулема уонна каверна үөскүүр. Ыарыыны үөскэтээччи бактерия, палочка коха, ол тыҥаны ыарытар, ону таһынан сүөһү сэллигэ баар, ол тыҥаттан ураты органнары ыарытар. Ыарыы сыстар сэллигинэн ыалдьар киһиттэн, уонна сүөһүттэн, ордук ынахтан.

Ыарыы сибикитэ: тыҥа түбүркүлүөһэ. Ыарыһах түүнүн уонна сарсыардатын тоҥор уонна тиритэр, сүрэҕэ күүскэ уонна түргэнник тэбэр. Сөтөллөр, силэ суох, эбэтэр силэ кыһыл сырдык хааннаах. Силэ тыҥатыттан кэлиэн өп, биир чайнай луоскаттан хас да миллилитр буолуон сөп. Тыынарыгар уонна сөтөллөрүгэр түөһэ ыалдьар. Ыарыһах ырар уонна дьүдьэйэр.

Тыла сэллигиттэн ураты киьи атын органнара эмиэ сэллигинэн ыалдьыахтарын сөп. Холобур: уҥуох сөтөлө, бүөр, харах, мэйии, былчархай, тирии уонна да атын сэлликтэр. Бу үөһээ суруллубутун курдук ыарыйдаҕына, бырааска көрдөрүөн, бэрибиэркэлэтиэн наада.

Туһаныллыбыт литература

1. Быраас сүбэтэ /хомуйан оҥордо: М. Н. Павлова. - Дьокуускай: Сфера, 2012с.
2. Айылҕа эмтээх сүмэһинэ / хомуйан оҥордо С. Ю. Кожурова. - Дьокуускай: "Якутия" медиа-холдинг, 2014с.
3. Сахалыы эмтээһин кута-сүрэ/В. А. Кондаков; (худож. М. Г. Старостин). - Дьокуускай: Бичик, 2006с.