Тылбаас ньымалара

Нууччалыы-сахалыы тылбаас ньымата

Нууччалыы-сахалыы лиэксикэ тылбааһыгар маннык ньыма туттуллар:

Солбук араас көрүҥэ:

• тэҥнээх солбук (эквивалентный перевод): зима/кыһын
• дьүөрэ солбук (смысловой адекватный): ликующий день/ сандаарар - күндээрэр күн, наш брат/биһиги киһибит
• маарыннатан солбук (аналог): изба/балаҕан, мадам/дьахтар
• тыл үөрүйэҕинэн солбук: жизнь кончилась/үйэтэ бүппүтэ, голыми руками/кыһыл илиитинэн
• литературнай тылынан солбук (замена стиля): пузо\ис
• аттарыы халыыбынан солбук (аналитический перевод): могучий/модун күүстээх
• антоним солбук: нетрудный/чэпчэки, не ошибся/сөпкө гыммыт
• быһааран солбук (экспликация): абрикос/соҕуруу дойду маһа
• бытарытан солбук (конкретизация): бакалея/бакалея, аһылык сорох табаара: чэй, саахар, кофе
• бөдөҥсүтэн солбук (генерализация): куруму, саары, тирэҥсэ, олооччу / названия обуви

Сахатытан солбук арааһа:

• тылы толору сахатытыы: запятой/соппутуой, текст/тиэкис
• тыл чааһын сахатытыы: конспектааһын
• тылы чааһынан арааран сахатытыы: ядохимикат/дьааттаах химикат

Тылы эбии:

• тыл олоҕун хоһулаан туттуу: свои мысли/саныыр санаатын
• уҕус нуорматынан тылы эбии: смертный/өлөр үөстээх, в этом мире/бу орто дойдуга
• этиини чопчулаан тылы эбии: украшен мрамором/мрамор таас киэргэллээх
• суолтата сөп түбэспэт тылы чопчулаан биэрии: льготы остаются/чэпчэтии хаалар

Тылы көҕүрэтии:

• ыгыы: чистит с помощью ножа/быһаҕынан кыһыйар
• тумнуу: чолос гынна/поднял голову

Тыл халыыбын уларытыы:

• тыл үөскүүр ньыматын: сенокос/от үлэтэ
• падеһы уларытыы: учить на материнском языке/ийэ тылынан үөрэт
• тыл ахсаанын уларытыы: распустились листья/сэбирдэх тыллыбыт
• ханыыласпыт тылы туттуу: болезни/ыарыы-сүтүү
• туохтуур аттарыы көрүҥүн туттуу: упал/охтон түстэ
• саҥа чааһын атын саҥа чааһынан эбэтэр хас да тылынан солбуйуу: полезно для развития/сайдарыгар туһалаах
• грамматическай нуорманан тылы көҕүрэтии: покажи свою работу/үлэҕин көрдөр

Этии тутулун уларытыы:

• тыл турар миэстэтин көһөрүү: иди сюда/манна кэл
• тыл ситимин уларытыы: земельная рента/сир рентата
• этии чилиэнин уларытыы: у меня два брата/мин икки бырааттаахпын
• этии чилиэнин атастаһыннарыы: президент этиитэ дьону астыннарда/президент этиитин дьон астынна
• этии тиибин уларытыы: как тебе не стыдно/эн хайдах сааппаккын
• этиини араарыы
• этиини холбооһун
• тиэкиһи саҥардыы: урукку тылбааһы саҥардан тылбаастааһын

Уларыйбатах тылбаас бэрт аҕыйах:

• омук буукубатын бэйэ киэнинэн солбуйуу: Париж (Paris), Мария (Маарыйа)
• тыл, этии туруору тылбаас: для меня был темный лес/миэхэ хара тыа этэ
• омук тылын бэйэтин туттуу: катастрофа, биосфера

Туһаныллыбыт литэрэтиирэ:

Т.И.Петрова "Тылбаас уопсай теорията" көмө кинигэ, Дьокуускай 2007