Сири иһит

Сири иһит — yy, сиик өппөт гына анаан таҥастаммыт, оҕус, тайах тириититтэн тигиллибит иһит. «Туос иһит», «мас иһит» диэбит курдук.

Көрүҥнэрэ

• Симиир — кымыс туруорар, көҥкөлөй киирэр куолайдаах ытык иһит.
• Симэхтээх симиир — хамсаатаҕын аайы кылырҕаччы тыаһыыр алтан илбиргэһи ае-пытын анараалар араабылаабатыннар, аһаспатыннар диэн тэйитэр баҕаттан, түөрт өттүгэр иҥиннэрэллэр.
• Симэхтээх сири көҕүөр иһит — олус улахан, киэҥ ынырыылаах ыһыахтарга кымыс көөнньөрөр иһит.
• Симиирчэх — сиргэ-уокка, айаҥҥа илдьэ сылдьарга аналлаах дьоҕус иһит.
• Таһыар-көҕүөр — кыараҕас айахтаах, ыҥыырга иилиллэр кыра иһит. Айанньыт уутун, кымыһын хаһаанар иһитэ.
• Сири ыаҕас — биэ ыырга, уу баһарга дэгиттэр туттуллар.
• Сири чабычах — биэ ыырга эрэ туттуллара үһү, биэ да, кулун да мөхсөн үктээтэхтэринэ алдьаммат бөҕө оҥоһуулаах.
• Сири холлоҕос — туос да, мас да буолара үһү, билиҥҥитинэн уһаат диэххэ сөп. Былыр суораты, тары хаһаанарга туттуллара.
• Кылырҕастаах сири холлоҕос — түһүлгэ ортотугар турар кымыс хаһаанар ытык иһит.

Сирилииргэ ыт мунна тэллэйинэн, сылгы хоруончахатынан, хоруонан өҥнүүллэрин иһин бу иһити барытын «хоруолаах» диэн холбуу ааттыыллара.