Саха саҥата (сурунаал)

Саха саҥата — 1912—1913 сс. тахса сылдьыбыт бастакы сахалыы тыллаах сурунаал.

Сурунаал айыллыбыт историята

1912 сыл балаҕан ыйыттан 1913 сыл кулун тутарыгар диэри сурунаал 7 нүөмэрэ 500-түү экземплярынан тахсыбыта. Сурунаал үксүн босхо тарҕанара. 1913 с. кулун тутартан сурунаал үбэ суох ааттанан тахсыбат буолбута. Сурунаал редактордара Д. М. Никифоров — Дабайааҥкы (Никифоров дьиэтигэр олорбут), Н. Г. Соловьев диэн суруллаллар эрээри, тэрийээччинэн, редакторынан В. В. Никифоров — Күлүмнүүр буолбут^[1].

Соруга

«Саха саҥатын» тэрийэн таһаарааччылар сурунаал иннигэр туох сыалы-соругу туруоралларын туһунан 1912 с. 1—2 №-гэр суруйбуттар^[2]:

Саамай бастаан туохтан да ордук кыһанар кыһаныыбыт буолуоҕа: үөрэх тэлгэнэн дьон суругу билэригэр. Бу суол, биһиги санаабытыгар, ситиллиэ этэ дьон ускуоланы элбэхтик тэрийэн, оҕолорун кыһанан үөрэтэллэрэ буоллар, итигэннэ бу дойду үөрэҕин бүтэрбит оҕолор үрдүк үөрэххэ баралларыгар – үбүнэн салгыыллара буоллар, истипиэндийэ диэн ааттаан. Иккис суол кыһаныыбыт буолуоҕа бэйэбит туттунан олорор дьаһалбыт көнөрүгэр, кырдьыктаах дьүүл дьүүллэнэн баттабыл-атаҕастабыл аччыырыгар. Үсүһүнэн, биһиги күүспүт тиийэринэн кичэйэн көрүөхпүт бэйэбит наадабытын, кыһалҕабытын бэйэбит билэн, сүбэбитин-санаабытын холбоон, олохпут тупсан, дьон кыһалҕата-эрэйэ суох олороругар. Төрдүһүнэн, биһиги кыһаныахпыт дьон майгыта-сигилитэ тупсан көнөрүгэр, куһаҕан быһыы-майгы хааларыгар. Бэсиһинэн, былыргы өбүгэлэрбит хайдах-туох быһыылаахтарын-майгылаахтарын билэн иһитиннэрэргэ баҕалаахпыт. Онтон тилэх кэннигэр дьон да аралдьыйан күлэр-оонньуур суолларын хаалларыахпыт суоҕа».

Сурунаал таһыгар суруллубут^[2]:

Сахалыы сурук, саҥа үтүө быһыыга баҕалаах, ким да диэки буолбакка, бу дойдуну билэргэ, кини олоҕун тупсарарга кыһанар.

Сурунаал нүөмэрдэрин ис хоһооно

1912 сыл, №№ 1—2

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха холбуу тахсыбыт 1—2 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[2].

1912 сыл, № 3

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха тахсыбыт 3 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[3].

1912 сыл, № 4

«Саха саҥата» сурунаал 1912 сыллаахха тахсыбыт 4 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[4].

1913 сыл, № 1

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 1 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[5].

1913 сыл, № 2

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 2 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[6].

1913 сыл, № 3

«Саха саҥата» сурунаал 1913 сыллаахха тахсыбыт 3 №-рин Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай библиотекатын ситим-сиригэр көр^[7].

Быһаарыылар

Сигэлэр

«Кыым» хаһыат 05.09.2012:«Саха саҥата» сурунаал 100 сыла («Хатан» сурунаалтан)

Бу хаһыаттарга (сурунаалларга) сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп.

[хатан-1] «Кыым» хаһыат 05.09.2012:«Саха саҥата» сурунаал 100 сыла («Хатан» сурунаалтан)

[ss-1912-1-2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1912 (№№ 1—2)

[3] Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1912 (№ 3)

[4] Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1912 (№ 4)

[5] Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1913 (№ 1)

[6] Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1913 (№ 2)

[7] Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):«Саха саҥата». 1913 (№ 3)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]