Иһинээҕитигэр көс

Притузов Андрей Иванович

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Притузов Андрей Иванович — гвардия генерал-майора, үс сэрии кыттыылааҕа, Хаҥалас оройуонун Ытык киһитэ[1].

1895 сыллаахха ахсынньы 30 күнүгэр Саха уобалаһын Покровскай сэлиэнньэтигэр дьаам сүүрдээччи кэргэнигэр төрөөбүтэ. Припузовтар Уулаах Аантан Үөһээ Бэстээххэ диэри дьаам сүүрдэллэрэ. Андрей Иванович эмиэ 4 сыл дьаам сүүрдүбүтэ. Төрөппүттэрэ сахалыы үчүгэйдик билэллэрэ, онон саха тыла киниэхэ иккис төрөөбүт тыла этэ.

Дьокуускайга педагогика кууруһун бүтэрэн баран 1913-15 сылларга Төҥүлүгэ икки кылаастаах норуодунай учуулуссатыгар учууталлаабыта. Икки сыллаах үрдүкү кылааһы ыыппыта. Кылааска 2 оҕолоох этэ. Бу сылларга гитараннан оонньуур эбит. 1915 сыллаахха аармыйаҕа ыҥырыллыбыта. Бастаан урут аҕата сулууспалаабыт Дьокуускайдааҕы байыаннай хамаандаҕа сулууспалаабыта. Аан дойду бастакы сэриитигэр кыттыбыта. 1918 сыл саҕаланыытыгар Кыһыл аармыйаҕа бэйэтин баҕатынан киирбитэ, сулууспалаабыт чаасһа Деникины уонна поляктары утары сэриилэспитэ. Штаб сулууспатын Үрдүкү оскуолатыгар үөрэнэн баран Кавказ 3-с дивизиятын штаабыгар оперативнай чаас начаалынньыгын көмөлөһөөччүтүнэн анаммыта. Онтон Кавказ 9-с стрелковай полкатын (Кавказ 3-с дивизиятыгар киирэрэ) штаабын начаалынньыгынан анаммыта.

1931 сыллаахха Фрунзе аатынан Байыаннай академияҕа киирбитэ. 1934 сыллаахха бүтэрбитэ. 1935 сыллааххамайор буолбута. 1938 с. балаҕан ыйыгар үөрэммит академиятыгар преподавателинэн ылбыттара. Онно 1942 с. диэри сулууспалаан баран, от ыйыгар фроҥҥа ыытыллыбыта. 14-с стрелковай корпус штабыгар оперативнай отдел начальнигынан анаммыта. Сталинград кыргыһыытыгар кыттыбыта. Салайбыт 61-с дивизията Соҕуруу Украинаны, Молдавияны ааспыта, Румынияҕа, Болгарияҕа, Югославияҕа, Венгрияҕа, Австрияҕа сэриилэспитэ. 1945 сыл ыам ыйын 8 күнүгэр Фельдбах куорат анныгар өстөөх оборуонатын көҥү көппүтэ. Ол кэнниттэн Грац куораты ылбыта.

1945 с. ыам ыйын ортотугар 104 стрелковай дивизия хамандыырынан анаммыта. Саха сириттэн бастакыннан генерал-майор сыбаанньатын ылбыта.

Сэрии кэнниттэн Болгария Народнай Өрөспүүбүлүкэтигэр байыаннай советниктаабыта, Фрунзе аат. Байыаннай академияҕа куурус начаалынньыгынан сулууспалаабыта.

1977 сыллаахха өлбүтэ. Кэриэһин толорон Покровскайга көмүллүбүтэ[1].

Притузов А.И. аатынан Уулаах Аан оскуолата, Покровскай куорат уулуссата ааттаммыттара.


  1. 1,0 1,1 Федорова Ю.М. Притузов Андрей Иванович. 125 лет со дня рождения // Якутия - 2020. Календарь знаменательных и памятных дат. — Якутск: Бичик, 2020. — С. 160-163. — 176 с. — ISBN 978-5-7696-5756-6