Ошактылар

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ошакты ууһун тамҕата

Ошактылар (каз. ошақты) — казахтар Улахан жустарын биир биис уустара. Кинилэр Талас өрүс аллараа тардыытынан, Каратау хайа соҕуруулуу арҕаа өттүгэр көһө сылдьан олорбуттара. XIX үйэ бүтүүтүгэр ахсааннара 20 тыһ . киһиэхэ тиийэ сылдьыбыта. М. Т. Тынышпаева учуонай этэринэн, ошактылар ахсааннара 1917 сыллаахха 70 тыһ. киһиэхэ тиийбитэ[1] Ураннара: «Бахтияр» диэн.

Шежире[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Г. Н. Потанин шежиретин быһыытынан, Уйсун икки уоллаах этэ — Абак уонна Тарак. Тарактан жалаирдар үөскээбиттэр, Абактан — Дулаттан, Албаннар, Суаннар (сорох сибидиэнньэлэринэн онно өссө Сары Уйсуну эбэллэр), Токалтан (иккис ойоҕуттан) — Шапыраштылар, Ошакттар, Ыстылар, Сыргелар, оттон Канлылар уонна Шанышкылылар кэлии дьон, кирме буолаллар.

З. Садибеков шежиретинэн: Майк Бахтияр диэн уоллааҕа, кини икки уоллааҕа — Ойсыл уонна Уйсил. Ойсыл үс уллааҕа: Жалмамбет (Ошакты аҕата), Жарымбет (Шапырашты аҕата), Жарас (Ысты аҕата). Уйсил Абак диэн уоллааҕа (Аксакал), кини уола Караш-би. Кини Байдибек уонна Байдуыл диэн уолаттардааҕа. Байдуыла — уола Шакшам, Байдибек — уола Сары Уйсун (Байбишеттэн — улахан ойоҕо) уонна Жарыкшак (Домалак анаттан). Жарыкшака — уолаттара Албан, Суан, Дулат.

Иһинээҕи арахсыылара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Ошакты биис уустара казахтар төрүччүлэрин быһыытынан 4 сүрүн салааҕа арахсаллар. Олор бэйэ бэйэлэрин истэригэр эмиэ арахсаллар.

  1. Байлы (эбэтэр Байназар): Сүзік (Созақ), Байсары, Қасқа, Қабыл.
  2. Қоңыр (Қойназар): Шуылдақ, Алдатаңатар, Жамантымақ, Түлкіші.
  3. Аталық (Бекназар): Жолымбет (Көбек, Төбет, Бердісүгір), Келімбет (Құрман), Әлімбет (Бидалы, Биғұлы)
  4. Тасжүрек (Ақназар): Қосан, Солағай, Сейіт, Тоқтыауыл, Қараман, Келменбет, Бөлек, Тас, Тілеу, Қайқы, Таз, Кенже.

Литэрэтиирэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Востров В.В., Муканов М.С. «Родоплеменной состав и расселение казахов (конец XIX – начало XX в.в.)», Издательство «Наука» Казахской ССР, Алма-Ата, 1968, 256 с.

Бэлиэтээһиннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Ошакты(суох сигэ — история). Тургутулунна 27 Тохсунньу 2013. Төрүт сириттэн архыыптанна 6 Олунньу 2013.