Бу сирэй От ыйын 15 куодун көр

'''От ыйын 15''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 196-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 197-c күнэ). Сыл бүтүө 169 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|ООН}} — [[Ыччат сатабылын аан дойдутааҕы күнэ]]<ref>[https://www.un.org/ru/events/youthskillsday/ Всемирный день навыков молодежи 15 июля]</ref>. 2014 сыллаахтан бэлиэтэнэр. 2023 сыллааҕы ыҥырыыта: Кэскили уларытарга учууталлары, уһуйааччылары уонна ыччаты бэлэмниэх!

* {{Флагификация|Бруней}} — [[Хассанал Болкиах|Болкиах]] султаан төрөөбүт күнэ
* {{Флагификация|Великобритания}} — Сибэтиэй [[Свитун|Свит(х)ун]] күнэ
* {{Флагификация|Литва}} — [[Жальгирис]] аттынааҕы кыргыһыы күнэ ([[Грюнвальд кыргыһыыта]], [[1410]])
* {{Флагификация|Турция}} — Демократия уонна дойду сомоҕолоһуутун күнэ (2016 сыллаахха буолбут өрө туруу хам баттаммыт күнэ)

== Түбэлтэлэр ==
* [[1240]] — [[Невскэй Александр Ярославич|Александр Невскэй]] новгородецтар уонна ладожаннар дружиналарын салайан швед сэриитэ түүн Ижора өрүс кытылыгар сынньалаҥҥа турдаҕына саба түһэн үлтү сынньыбыт.
* [[1410]] — [[Тевтон уордьана|Тевтон уордьанын]] рыцардара [[Грюнвальдтааҕы кыргыһыы]]га Литва уонна Польша сэриилэригэр хотторбуттар.
* [[1741]] — [[Аляска]] соҕуруулуу-илин кытылыгар [[Алексей Чириков]] хараабыла тиксибит. Нууччалар баркааһынан кытылга тахсан Аляскаҕа сылдьыбыт бастакы европеецтар буолбуттар.
* [[1912]]  — «[[Якутская окраина (хаһыат)|Якутская окраина]]» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт. Бу хаһыат [[1916]] сыллаахха дылы тахса сылдьыбыта.
* [[1929]] — «[[Якутстрой]]» тутар холбоһук тэриллибит.
* [[1955]] — [[Щукин В Н|В. Н. Щукин]] салайааччылаах геологтар этэрээттэрэ Удачнай кимберлит туруупкатын арыйбыт.
* [[1968]] — [[Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] балет артыыстарыгар [[Христофорова Наталья Иннокентьевна|Наталья Христофороваҕа]] уонна [[Попов Алексей Андреевич|Алексей Поповка]] туттарыллыбыт.
* [[1990]] — ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмэ Нагорнай Карабах автономиялаах уобалаһыгар ыксаллаах быһыыны-майгыны биллэрбит.
* [[1990]] — Иһитиннэрэр-тарҕатар сириэстибэлэри ССКП хонтуруоллуура тохтуурун туһунан ССРС бэрэсидьиэнин ыйааҕа тахсыбыт.
* [[2004]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Өрөгөйүн ырыата уонна былааҕа сокуонунан бигэргэтиллибиттэр. Өрөгөй ырыатын тылын [[Тимофеев Михаил Елисеевич|Михаил Тимофеев]], [[Тарасов Савва Иванович|Савва Тарасов]], муусукатын [[Герасимов Кирилл Афанасьевич|Кирилл Герасимов]] суруйбуттара.
* [[2006]] — [[Twitter]] тахсыбыт, кэлин аан дойду саамай бөдөҥ [[Түмэт-ситим|түмэт-ситимнэриттэн]] биирдэстэрэ буолбута.
* [[2009]] — [[АЛРОСА]] бэрэсидьиэнинэн [[Андреев Федор Борисович|Федор Андреев]] буолбут.
* [[2016]] — [[Туурсуйа]]ҕа байыаннайдар былааһы күүстэринэн уларытарга холоммуттар. Анкарааҕа F-16 истребителлэр бэрэсидьиэн дыбарыаһын уонна дьокутааттар мунньахтыы олорор кэмнэригэр [[түмэн]] дьиэтин ытыалаабыттар, Онтон сарсыныгар ити дьиэлэри тааҥкалар штурмалаабыттар. Ону тэҥэ путчистар [[Стамбуул]] уонна [[Анкара]] салгын пуортарын былдьаабыттар, Стамбуулга Босфору туоруур күргэлэри, араас тэрилтэлэри, тэлэбиидэнньэ офистарын хонтуруолга ылбыттар.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1606]] — Голландия худуоһунньуга [[Рембрандт]].
* [[1853]] — саха олоҕун хоһуйбут нуучча суруйааччыта [[Короленко Владимир Галактионович|Владимир Короленко]] төрөөбүт ([[1921]] өлбүт).
* [[1905]] — [[Муратов Владимир Алексеевич|Владимир Муратов]], 1940—1943 сыллардаахха Саха АССР {{comment|Совнарком|Совет народных комиссаров}}ун бэрэстээтэлэ. Кураантан сылтаан сэрии сылларыгар хоргуйуу буолбутугар дьоҥҥо көмөнү сатаан тэрийбэтэҕин иһин [[Винокуров Илья Егорович|Илья Винокуров]] кириитикэлээбитэ. Үлэтиттэн уһуллан өрөспүүбүлүкэ таһыгар көспүтэ.
* [[1912]] — эбэҥки дьахталларыттан бастакы учуонай [[Романова Агния Васильевна|Агния Романова]] төрөөбүт, педагогика билимин хандьыдаата ([[1985]] өлбүт).
* [[1936]] — [[Охлопков Филипп Гаврильевич|Филипп Охлопков]] — СӨ биллиилээх түмэт уонна бэлиитикэ диэйэтэлэ, САССР Үрдүкү Сэбиэтин XII ыҥырыытын, Ил Тумэн II, IV ыҥырыыларын дьокутаата (2009 өлб.) 2014 с. Майа 2-с оскуолатыгар кини аата иҥэриллибитэ.
* [[1937]] — [[Романов Тит Васильевич|Тит Романов]] — саха биллиилээх травматолог бырааһа.
* [[1928]] — [[Афанасьев Петр Савич|Петр Афанасьев]], саха түөлбэ тылларын чинчийбит учуонай, САССР норуотун үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, филология билимин хандьыдаата, доцент ([[2000]] өлбүт).
* [[1930]] — Франция бөлөһүөгэ уонна литература теоретига [[Жак Деррида]].

== Быстыбыттар ==
* [[1904]] — нуучча суруйааччыта [[Чехов Антон Павлович|Антон Чехов]].
* [[1916]] — нуучча биолога уонна патолога [[Мечников Илья Ильич|Илья Мечников]].
* [[1948]] — [[Сэһэн Боло]] - Дмитрий Иванович Дьячковскай, биллиилээх саха уоһун номоҕун хомуйааччыта, кыраайы үөрэтээччитэ.
* [[1974]] — [[Чирков Константин Иванович|Константин Чирков]] (1879 төр.) - "Абый улуу кырдьаҕаһа", "Эһэккэ", "Эһэккэбит" диэн ааттаммыт эмчит, ойуун.
* [[2003]] — [[Гаврильева Римма Семеновна|Римма Гаврильева]] (06.05.1941 төр.) — биллиилээх искусствовед, саха таҥаһын чинчийээччи, устуоруйа билимин хандьыдаата.
* [[2004]] — Нагасаки куоракка атомнай буомбаны бырахпыт Америка лүөччүгэ Чарльз Суини.

{{ыйдар}}

[[Категория:От ыйын 15]]