Орон таҥаһа
Тас көрүҥэ
Орон таҥаһа - былыргы сахалар орон таҥаһын тирииттэн тигэллэрэ, кус түүтүн, кылы, оту туһаналлара.
Орон таҥаһын көрүҥнэрэ
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тирии тэллэх (хахыр тэллэх).
- Аас тэллэх — сылгы тириитин үрүҥ-хара өҥнөрүн аттаран тигиллэр, улахан урууга, ыһыахха күндү ыалдьыт, ытык киһи олорор олоҕо.
- Аас-майах ыраас тэллэх — бастыҥ олоххо, ороҥҥо тэлгэнэр олбох, тэллэх.
- Таба тэллэх — сиргэ-уокка, булка, саас дурдаҕа туттуллар.
- Сарыы бэриинэ.
- Тахтыр тэллэх — аан ороҥҥо, хамначчыт балаҕаныгар тэлгэнэр кылгас тэллэх.
- Кулуһун сөрүө.
- Суҥ (түү) сөрүө.
- Сиэл сөрүө.
- Кыл сөрүө.
- Кус түүтэ, куба түүтэ сыттык.
- Сарыы сыттык — өҥнөөх сабынан оһуордаах.
- Чыллырҕастаах сыттык — кийиит сыттыга. Түөрт муннутар кыракый көмүс, алтан симэхтэрдээх.
- Кус түүтэ бэриинэ.
- Куба түүтэ бэриинэ.
- Куобах суорҕан — таҥас, сарыы тастаах.
- Бэдэр суорҕан — кыанар, баай дьон тиктэрэллэр.
- Саахымат (дуобат) орон сабыыта, сыттык сабыыта — өҥнеөх таҥас сыыһынан аттаран тигиллэр.
- Саахыматынан тигиллибит истиэнэҕэ ыйыыр таҥас, иистэнэр массыына хаппаҕын сабыыта.