Монография
Монография — биир боппуруоһу, биир теманы чинчийиигэ анаммыт научной үлэ.
Уопсай сведениелэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Монография научнай проза жанрдарыгар сыһыаннаах. Монографияҕа чинчийэр темаларынан түмүллэр уонна ырытыллар литература, быраабыла курдук, саҥа гипотезалар, теориялар, концепциялар, наука сайдыытыгар көмөлөөх саҥа гипотезалар туруоруллаллар. Монография үксэ киэҥ библиографическай испииһэктэринэн, бэлиэтээһиннэринэн арыалланар, сорох ардыгар «монография» — «биир киһи суруйар», ол эрээри тэрийээччилэринэн биир автор да, бүтүн коллектив да буолуон сөп, оттон тыл бу проблемаҕа сыһыаннаах проблемаҕа сыһыаннаах, кини кыараҕас хайысхатыгар сыһыаннаах; «суруйуулар биир сомоҕо буолуулара» диэн буолбакка, суруйааччы буолбатахтар.
Өйдөбүллэри быһаарыы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Государственнай стандарт быһыытынан издательство дьыалатыгар государственнай стандарт (ГОСТТ 7.60-2003, п. 3.2.4.3.1.1) монография «научное или научно- популярное издание, содержано полное и вокругое исследование одной проблемы или темы и принадлеждении одному эбэтэр хас да автор». Монография кээмэйэ кыайан дьаһаммат, тоҕо диэтэххэ, кини научнай айымньытын түмүгүн көрдөрөр, ол гынан баран «классическай» 120- тан тахса сирэйэ суруллубут уон төрдүс төгүлүнэн суруллубут тект кээмэйэ биэс бэчээтинэй лиистэргэ тэҥнэһэр. Кинигэ тахсыан иннинэ монография учуонай степеннээх монография идэлэринэн рецензиялааһын барыахтаах. Рецензиялар кэннилэриттэн өрөбүллэргэ ыйыллар. Рецензиялар сыаналара иккиттэн итэҕэһэ суох буолуохтаах диэн ааҕыллар. Рецензиялары өрөбүллэргэ ыйыллыбатах буоллахтарына, маннык таһаарыы научнай ааҕыллыбат.
Учуонайдар ортолоругар ханнык эрэ тустаах теманы чинчийэр үлэни ыытарга, үгэс курдук, чинчийии методикатын сиһилии суруйуу, чинчийии түмүгүн кэпсээһин, ону сэргэ уо.Д. А.
Учуонай степеннээх көмүскээһиҥҥэ монография диссертация быһыытынан бэриллиэн сөп.
Библиотека наукатыгар «монография» диэн термин ханнык баҕарар нерсерийнай публикацияны, биир эбэтэр хас да томтан (кинилэр ахсааннара хааччахтаммыт) көрдөрөр. Ити хаһыаттар, сурунааллар курдук серийнай публикацияттан уратылаах.