Марфа Петровна Куличкина

Олоҕун олуктара

Саха дьахталларыттан биир бастакынан айар үлэ умсулҕаннаах дьарыгар ылларбыт поэтесса Марфа Петровна Куличкина 1929 с. от ыйын 6 күнүгэр Мэҥэ улууһугар Доллу нэһилиэгэр Төбүрүөн диэн алааска төрөөбүтэ. Ийэтэ Александра Константиновна 1 Мөҥүрүөн нэһилиэгиттэн төрүттээх. Эрдэ тулаайах хаалан таайыгар иитиллибит. Аҕата Петр Павлович Куличкин (Бөтөкө) биир да кылаас үөрэҕэ суох эрээри айылҕаттан айдарыылаах ветеринар. Кини оҕо сааһа сэрии, кураан, сут, тулаайахсыйыы, өлүү-сүтүү ыар сыллырыгар эрэйи-кыһалҕаны билэн уйан сүрэхтээх, чараас дууһалаах лирик-поэт буолара эдэр сааһыттан биллибитэ.

Айар үлэтэ

Суруйарга оскуола эрдэхтэн холоммута. Оскуола эркин хаһыатыттан саҕалаан, оройуон, республика хаһыаттарыгар араас темаҕа заметкалары, ыстатыйалары, фельетоннары, хоһооннору бэчээттэтэрэ.

Бастакы хоһоонноро 1949 с. «Колхоз кырдьыга», «Эдэр большевик» хаһыаттарга бэчээттэммиттэрэ. Уопсайа икки сүүсчэкэ хоһоонуттан үс кыммыттан биирэ оройуон уонна республика хаһыаттарыгар, хаста да “Хотугу сулус” сурунаалга бэчээттэммитэ. Оччотооҕуга боростуой тыа сирин олохтооҕо аар-саарга аатырбыт поэттары быһа туһэн кинигэ таһаарар кыаҕа суох этэ. Ол иһин тыыннааҕар кинигэ таһаарбатаҕа. Арай 1991 сыллаахха Скрябин Илья Ильич сүүрэн-көтөн “Үрүҥ түүл” диэн дьоҕус кинигэни таһааттарбыта.

Тыыннааҕар кини суруйбут хоһоонноругар мелодистар мелодия айан үгүс хоһооннорун ырыа гынан көтүппүттэрэ. Ол курдук В. Ноев “Күөрэгэй”, Н. Сорокин “Үрүҥ түүн”, “Үрүҥ күн”, А. Варламова “Хомпоруун хотойдор”, А. Алексеев “Киэн тутта ыллыыбыт”, В. Васильев “Өлбүттэр сүрэххэ тыыннаахтар”, Е. Белолюбскай “Күн эйэ туһугар”, Г. Шахурдина “Алгыс ырыата”, “Таптыыбын эйиигин”, А. Дмитриев-Чүмэчи “Сибэкки биэрээри” уонна да атыттар.

Ахсынньы 28 күнүгэр 1991 сыллаахха Аркадий Михайлович Алексеев музыкальнай театрга “Хагдарыйбыт ньургуһун” диэн поэтесса айымньыларыгар музыкальнай биэчэр тэрийбитэ.

2006 сыллаахха Иван Тарабукин “Сүүнэ тыл сүмэтин булларбын” диэн кинигэтэ бэчээттэммитэ. Бу хомуурунньыкка М.П. Куличкина бэчээттэнэ илин хоһоонноро киирбиттэрэ. 2015 сыллаахха Л. С. Аргунова хомуйан оҥорбут “Күөрэй дуу, күөрэгэйим” диэн үтүө киһини үйэтитэр үһүс кинигэ тахсыбыта. Марфа Куличкина хоһооннорун бэйэтэ сыанаттан ааҕара, культура эстафетатын хас да төгүллээх лауреатынан буолбута. Республикатааҕы фестиваль дипломанын аатын ыла сылдьыбыта. Культура министерствотын дипломнарынан, Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта. Иллэҥ кэмигэр саахымат оонньуурун сөбүлүүрэ, совхоз иһинэн ыытыллар күрэхтэһиилэригэр өрүү бириистээх миэстэни ылара. Олохтоох библиотекаҕа, оскуолаҕа учууталынан, интернакка сэбиэдиссэйинэн, иитээччинэн үлэлээбитэ.

Поэтесса 1988 с. олунньу 22 күнүгэр ыалдьан өлбүтэ.

Сигэлэр

И.Н.Тарабукин Сүүнэ тыл сүмэтин булларбыан.../ Марфа Куличкина; – Дьокуускай: Сайдам, 2005. – 160 с.