Лугинов Николай Алексеевич

Николай Алексеевич Лугинов — саха норуодунай суруйааччыта, Духуобунас академиятын вице-президена.

Олоҕун олуктара

1948 сыллаахха атырдьах ыйын 14 күнүгэр Кэбээйи улууһугар төрөөбүт.

Саха государственнай университетын физико-математическай факультетын, СССР суруйааччыларын Үрдүкү литературнай курстарын бүтэрбит. Хас да сыл тыа оскуолаларыгар математика учууталынан үлэлээбит.

1974 с. аан бастаан «Хотугу сулус» сурунаалга кыра новеллалары бэчээттэппит. Икки сыл буолан баран бастакы кинигэтэ тахсыбыта. Сотору кэминэн маҥнайгы сэһэннэрин уонна романнарын таһаарар. «Сэргэлээххэ» (1978) сэһэҥҥэ ааптар студент ыччат, эдэр специалистар олохторун сырдатар. «Нуоралдьыма чараҥар» (1979) сэһэҥҥэ сэрии кэминээҕи оҕо саас туһунан кэпсэнэр. «Мэндиэмэннэр» ромаҥҥа суруйааччы хотугу куораттары тутар дьон айар үлэлэрин сатабыллаахтык көрдөрөр. Николай Лугинов аныгыскы айымньылара — «Түһүлгэ», «Таас тумус», «Песня белых журавлей», «Хозяин дома», «Үрдүк арыылар», «Дом над рекой», «Кустук», «Баллада о черном вороне», «Халлаан хараҥата».

Суруйааччы «Таас тумус» диэн кэпсээнин иһин Алжир республикатын мэтээлин ылбыта. Николай Лугинов Казахстан Республикатын «Алаш» литературнай премиятын лауреата.

1997 сыллаахха «Чыҥыс Хаан ыйааҕынан» трилогия роман маҥнайгы кинигэтэ тахсыбыт. Аныгыскы сылга ити роман нуучча тылыгар тылбаастаммыт. Бу роман ааҕааччылар уонна критиктэр улахан биһирэбиллэрин ылбыт.

Билигин П. А. Ойуунускай аатынан Литературнай музей директора, Россия суруйааччыларын союһун правлениятын секретээрэ, СӨ Духуобунас академиятын вице-президена, Аан Дойдутааҕы Түүр Академиятын дьиҥнээх чилиэнэ, СӨ Президенин Сүбэтин чилиэнэ.

«Чыҥыс Хаан ыйааҕынан» трилогиянан (режиссер А. С. Борисов) киинэ уһуллубут.

Николай Лугинов драматургияҕа эмиэ сүдү кылаат оҥорбут. «Алампа, Алампа…», «Быраһаай» диэн драмалара театрга туруоруллубуттар.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

Саха норуодунай суруйааччыта
Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ
Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата^[1] (2001), «Чыҥыс Хаан ыйааҕынан» романын иһин
«370 лет Якутия с Россией» ураты Бэлиэ (2002)^[2]
Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ (2008)^[3]
Норуоттар ыккардыларынааҕы Түүр Академиятын дьиҥнээх чилиэнэ
Монголия Республикатын «Найрамдал» уордьана^[2]
«Гражданская доблесть» ураты Бэлиэ^[2]
Норуоттар ыккардыларынааҕы «Алжир на перекрестках культур» бириэмийэ лауреата^[2]
Казахстана «Алаш» литературнай бириэмийэтин лауреата^[2]

Библиография

Роща Нуоралджыма: Повесть. — М.: Дет.лит., 1981.
Песня белых журавлей: Повесть, рассказ. — М.: Мол. гвардия, 1982.
Дом над речкой: Повести и рассказы. — М.: Современник, 1988.
По велению Чингисхана: Роман. — М.: Сов. писатель, 1998.
По велению Чингисхана: Роман. Книги 1-я и 2-я. — М.: Сов. писатель, 2001.

Быһаарыылар

Өссө маны көр

Сигэлэр

[1] Сайт «Русское воскресение»:Объявление лауреатов за 2001 год Архыыптаммыт 2012, Ыам ыйын 11 күнүгэр.

[lm-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Якутский государственный литературный Музей имени П. А. Ойунского:Николай Алексеевич Лугинов

[3] Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Почетные граждане Республики Саха (Якутия)

[1]

[2]

[3]