Иһинээҕитигэр көс

Лабыкталар

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Лабыкталар
Билим классификацията
Надцарство: Эукариоттар
Латыынныы аата
Lichenes

Лабыкталар (лат. Lichenes) - Кэрэхсэбиллээх организмнар бөлөхтөрө, лабыкталары үөрэтэр үөрэх - лихенология. Кинилэр икки араас тыынар тыыннах холбоһууларыттан тахсыбыттар биирэ тэллэй - микобионт дэҥэр, иккиһэ салахай - фотобионт диэн. Микобионт "таллом"(лабыкталар эттиктэрэ) сүрүн чааһа буолар, ол быыһыгар салахайдар килиэккэлэрэ бааллар. Барыта 26 тыһыынча кэриҥэ көрүҥ киирэр. Саха сиригэр саамай биллэр Cladonia rangiferina Hoffm диэн лабыкта буолар, кини табалар сүрүн астара буолар.

Икки организм холбоһуута - симбиоз, ол гынан баран учуонайдар бүтэһик быһаарыыларынан лабыкта тэллэйэ салахайга паразит буолар.

Лабыкталар саамай араас дьүһүннээх уонна өҥнөөх буолуохтарын сөптөр (Хара, Араҕас, От күөх, уо. д. а)

Тас көрүннэринэн үс бөлөххө араараллар:

  • Күүгэннии
  • Сэбирдэхтии
  • Үүнээйилии
Лабыкта

Күүгэннии лабыкталар

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Тас көстүүлэрэ күүгэн курдук. Талломнара үүнэр сирдэригэр олус кытаанахтык сыстар, алдьаммахха кыайан ылыллыбат.

Сэбирдэхтии лабыкталар

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Тас көстүүлэрэ сэбирдэхтэри санатар. Талломнара аллараанны өттүлэринэн сорох сирдэринэн сыстар.

Үүнээйилии лабыкталар

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Тас көстүүлэри үүнээйиҕэ маарынныыр. Саамай уустук уонна кэрэхсэбиллээх көстүүлээх. Мастарга ыйанан үүнүөн сөп.

Лабыкталар талломнара тэллэй гифаларыттан оҥоһуллубут, ол быыһыгар салахай килиэккэлэрэ баар. Таллом икки көрүҥүн араараллар:

гомеомернай - салахай килиэккэлэрэ гифалар быыһыгар күүскэ тарҕаммыт.

гетеромернай - салахай таллом биир араҥатыгар эрэ тарҕаммыт.