Кыттааччы ырытыыта:Алексеев Стасов Байбал

Павел Михайлович Стасов (16.08.1936, Чаппанда нэһилиэгэ, Нюрба улууһа, Саха АССР) – Саха Сиригэр ох саана киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи Олоҕун олуктара- 1936 сыл атырдьах ыйын 16 күнүгэр Нюрба улууһун Чаппанда нэһилиэгэр төрөөбут. Биэс сааһыгар төгурук тулаайах хаалбыта. Ийэтэ олох кыра сырыттаҕына суох буолбута, онтон аҕата биэс сааһыгар аармыйаҕа сулууспалыы сылдьан Аҕа дойдуу Улйй сэриитигэр ыархан бааһырыыттан өлбүтэ. Ким да иитэр киһитэ суох буолан. 1941 с. 1945 с. дылы Чаппанда нэһилиэгин интернаатыгар иитиллибитэ. 1945 с. Куочай нэһилиэгин тулаайах оҕолор дьиэлэригэр олорбута уонна иитиллибитэ. Икки сылынан (1947 с.) кылаасска үөрэнэ сыррыттаҕына Ивановтар диэн ырааҕынан аймахтар иитэ ылбыттара (Иванов Прокопий петрович – Куочай нэһилиэгин тулаайахтар дьиэтин директора). Төрдустэн Сэттис кылааска дылы аймахтарыгар олорон Нюрба орто үөрэхин оскуолатыгар үөрэммитэ. 1952 с. 7 кылаас кэннэ Алдан куоратын Горный техникум үөрэнэ киирбитэ, онно үөрэнэр уонна оророр услуобуйата суох буолан биир сыл уорэнээт Дьокуускай куорат физкультурнай отделениетын училищетыгар киирэн 2 сыл үөрэммитэ 1955 – 1958 с. Сахалин арыытын Карсака куоратыгар советскай армиятыгар үрдук тефлонист матроһунан сулууспалыы сылдьыбыта 1958 с. армия кэннэ балаҕан ыйыгар Дьокуускай куоракка совнархоска болуотунньугунан улэлии киирбитэ. 4-СМУ 1962 с. Дьокуускай куорат гиревой спордун талыллыбыт командататын кытта Сибирь уонна Дальний Восток норуотарын Спартакиядытыгар Кызыл диэн куоракка күрэхтэһиитигэр айаннаабыта. 60 киилэхэ дылы 18 кыттааччылартан 2 миэстэни кыайбыта. Онно ох сааннан кегляннан ытыы курэхтэһиитигэр Саха сирин командатыттан кыттааччылар суох буоланнар кини бэйэтин кытыннарбыта. 60 уонна 40 метрэхэ 18 кыттааччылартан 2 миэстэни кыайбыта. Ох саа курэхтэһиитиэгэр кыттан баран Павел Михайлович ити спордун корүнүгэр улаҕан тапталы ылыммыта, уонна Саха сиригэр сайыннарарын быһаарыммыта

Үлэтин олуктара 1962 с.– 1964 сылга дылы Дьокуускай куоракка ох сааҕа общественнай тренерынан улэлээбитэ. 10 киһини дьарыктыы сылдьыбыта. Үөрэнээччилэр сыл аайы буолар Сибирь уонна Дальний Восток Спартакиядытыгар кыттарга бэлэмнии сылдьыбыта. Спартакиядаҕа 4 киби кыттыан сөбө (2 чүөчэ уонна 2 эр киьи). Инвентарьтан 10 германскаай ох саа баара, киннэргэ коруллэрэ 12 оноҕос корүллэрэ. 1964 с. көһөрүүннэн Чурапчы нэһилиэгигэр СМУ-га улэлии барбыта. Онно улэлии сырыттаҕына Чурапчыга ох саа тренерынан улэлииргэ ынырбыттарыгар сөбүлэспитэ. 1964 с. – 1966 сылга дылы Чурапчы нэһилиэгигэр ох сааҕа общественнай тренерынан үлэлээбитэ. Республика улуустарын үрдүтүнэн ох сааны пропагандалаан семинаардары ыытара. Ол кэннэ 9 сиргэ ох саа секцията аһыллыбыта (Дьокуускай куоратка, Татта нэһилиэгигэр, Уус-Алдан нэһилиэгигэр, Майа нэһилиэгигэр, Бүлүү улууһугар, Үөһээ Бүлүү улууһугар, Ньюрба улууһугар, Сунтар улуһугар) 1966 с. көһөрүүннэн Чурапчы нэһилиэгигэр спортивнай советка спорт инструктарынан улээбитэ. Хос толорууннан ДСО “Урожай” интернат оскуолатыгар ох саа тренерынан 1967 сылга дылы улэлээбитэ 1967-1996 сылга дылы ЧРССШИ им. Д.П. Коркин тренер-преводаватель штата корүллэн улэлээбитэ. Спортка олоҕун түгэннэрэ Уопсайынан СССР чемпионатыгар 4 кыттыбыт. Бастыкы курэхтэһиитигэр 1966 сылга Таллин куоратыгар буолбукка Саха сирин командатыттан кыттан 37 миэстэ буолбут 64 кыттааччылартан. Ол бириэмэҕэ кини мас онохосторунан ытара(курэхтэһэрэ), онохос төбөтө бойобуой ботуруонтан оҥоһоллоро. Уонна ус чемпионаттарын номнуо Россия командатын сборнайыттан кыттыбыта( 1967, 1968, 1969 сылларгы). Россия командатын аатыттан ытар буолбутун кэннэ киниэхэ американскай алюминевай онохостору биэрэр буолбуттара. Кини олус үөрэрэ инник онохостору биэрэллэригэр, ону куһаҕана диэн ол онохосторо киниэхэ сөп түбэспэттэр. Уьун этилэр. Онохостортон ураты дөссө английскай оҥоһулаах спортивнай ох саа биэрэллэрэ. Кини онтон олус үөрэрэ. Ох саатын күүһэ 23 киилэхэ тиийэрэ, ону кини гиревик буолан улаҕаннык ыараппат этэ инник күстээх охунан ытарга. 1967 сылга Украина дойдутун Харьков диэн куоратыгар матчевай көрсүһүүтүгэр мастер спорта СССР норматын толорбута. Саамай биллилээх уонна уолаҕан спортивнай көрдөрүүлэр ох саа ытыытыгар 1972 сылтан 1983 сылга дылы буолбуттара. 1972 сыллаахха РСФСР командатын сборнайыгар 8 киһиттэн (4 чүөчэ уонна 4 эр киһи) 5 киһитэ Дьокуускай охчуттара этилэр, Павел Михайлович иитиллээччилэрэ этэ. 1972 сыллаахха СССР чемпионатыгар РСФСР сборнай командата 4 миэстэ буолбуттара 18 командаттан. Киннэртэн ураты дөссө маннык командалар кыттыбыттара: союзнай республика сборнай командата, Москва уонна Ленинград, Эстония, Молдавия, Литва, Латвия, Украина, Казахстан, Узбекистан, Киргизия уо. д. а. Ити курэхтэһии кэннэ Павел Михайловичка Болгария бэйэтигэр государственнай тренерынан ыҥыра сатаабыта. Туох баар услуобуйаны оҥоруохпут дии сатаабыттар даҕаны аккастаабыт. Кини Саха сирин патриота буолан уонна улаҕан баҕатынан ох сааннан ытыыны ханна эрэр ыраах баҕайы Болгарияҕа буолбакка бэйэтин төрөөбүт республикатыгар сайыннарыан баҕаран аккастаабыт. Ол бириэмэҕэ тренердар быыстарыгар туох баар спорт көрүнүгэр олимпийскай цикл түмүгүнэн социалистическай күрэхтэһии ыыталлар. Онон туран спортивнай ситиһиилэринэн 1972 сылтан 1976 сылга дылы Павел Михайлович Саха сирин тренердар истэригэр социалистическай курэхтэһиитигэр кыайылаахынан тахсыбыта. Кини кэннэ иккис миэстэни Дмитрий Петрович Коркин (05.09.1928, Кытаанах нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа, Саха АССР — 22.02.1984) — Саха Сиригэр тустуу сайдыытыгар сүҥкэн өҥөнү киллэрбит киһи буолбута. 1983 сыллаахха Павед Михайлович иитиллэччилэрэ 11 кылаас үөрэнээччитэ Попов Саша уонна Сергеева Марианна Чемпионат Арассыыйы эр дьоннор уонна чүөчэлэр икки ардыларыгар кыайылаахтарынан тахсыбыттар. Үлэтин тухары спортивнай оскуолатыгар сүүрбэ биэстэн тахса Арассыыйа спордун мастардарын, сэттэ уонтан тахса Арассыыйа спордун кандидатын мастардарын таһарталаабыта. Европа бириис кыайыылааҕа. Түөрт аан дойду турниирын бириис кыайыылааҕа. Сүүрбэ түөрт ДСО “Урожай”, “Спартак” уонна Арассыыйа кыайылаахтарын. Икки СССР сэбилэниилээх күүстэр кыайылаахтарын. Сүүрбэ сэттэ бүтүн Союзтааҕы турнирын уонна Сибиир кыайылаахтарын. Суус сурбэттэн тахса Саха сирин кыайылаахтарын.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара 1. Ветеран труда 2. Заслуженный тренер Якутской АССР, 16 июля 1978г. 3. Ветерана Физической культуры и спорта РС(Я), удостоверение №46, выдан на основании постановления советов ветеранов РС(Я) №24 от 08.июля 2011г. выдан 26 августа 2011г. 4. Мастер спорта СССР, удостоверение №63863 от 03 апреля 1968г. 5. Отличник образования РС (Я). 6. Почетный член ДСО «Урожай» с вручением наградного знака, от 12 сентября 1967 г. 7. Победитель социалистического соревнования 1977 года, 23 января 1978г. 8. Награжден медалью «80 лет Госкомспорту России», 31 декабря 2003 года. 9. Почетный гражданин Чурапчинсого улуса, 18 августа 2011г. 10. Совет министров грамота 11. Областной комитет партии КПСС грамота за высокие спортивные показатели 12. Юбилейный медаль в честь 100-ия В.И. Ленина. 13. Медаль развития спорта СССР. 14. Лауреат спорта РС (Я) 20 века. --Алексеев Стасов Байбал (ырытыы) 14:52, 15 Ахсынньы 2016 (UTC)Алексеев-Стасов Павел Михайлович