Кыттааччы:Vslvlna

     Чох. 
Таас чох Саха сиригэр оттукка уонна энергетика5а туттуллар байдар элбэхтэр диэн өрүүтүн этэбит. Онон суруннээн айылҕа гаһын уонна нефть элбэҕин туһунан этиллэр. Итиннэ, эбии чох баайын киллэрдэххэ, кырдбык даҕаны, баай-кыах өссө үрдээн тахсар. Билигин республикаҕа норуот хаһаайыстыбата оттуга суох, ити этиллибит баайа суох сайдар кэскилэ быстарыгар тиийэр. Урукку олоххо Саха сиригэр промышленность диэн сайда илигинэ киһи олоҕор улахан проблема диэн суох курдук этэ . Дьиэҕэр-уоккар кыьын сылаастык олорорго тула өттүгэр тыа баар. Республика үрдүнэн чох үөскээбит сирэ балай эрэ буолбакка, олус элбэх диэтэхпитинэ,туох да сыыһата суох буолуо . өссо Сэбиэскэй былаас саҕаттан элбэх чохтоох , дэлэй чох саппаастаах Саҥгарскай уонна Дьабырыкы Хайатын шахталара баар этилэр, ону таһынан Зырянскай , Кангаласскай уонна Нерюнгринскай улахан чох хостуур хайа тэрриттэлэрэ бааллар. Ити бары тэрилтэ сылга хостоон таһаара чоҕун ахсаана 17 мөл.тоннаттан кырата суох буолар этэ. 

Ити муҥутаан да буолар 17 мөл.тонна чох диэн дьиҥинэн элбэх буолбатах. Чоххо наайдыйар дойдулар уонна Россия кыраайдара, Сахалиҥҥа, Камчаткаҕа чох тиийбэккэ чох элбэҕэ, онно дьлн бөҕо кыһыны быһа тоҥнулар, уоттара-оттуктара суох буолан, эрэй бөҕөҕө түстүлэр.

Ол гынан баран билигин Саха сирин бары хайа тэрилтэлэрэ чох хостооһунун лаппа кыччаттылар , урукку таһымтан аҥарын эрэ нэһиилэ хааччыйаллар. 1996 сыллаах көрдөрүүнэн , аан дойдуга саамай элбэх чоҕу хостообут дойдунан Кытай буолбута. Кини 1 сыл иһигэр 1,4 млрд.тонна чоҕу хостообута. Иккис миэстэҕэ Америка Холбоһуктаах Штаттара иһэллэр. Кинилэр сылга 960 мөл.тонна чоҕу хостууллар. Онтон 82 мөл.тонна чоҕу атын дойдуларга таһааран атыылыыллар. Ити таһынан өссө Австралия диэн дойду баар. Кини сылга 900 мөл.тонна чоҕу хостоон , 140 мөл.тоннаны аан дойду рыногар таһааран атыылыыр. Инньэ гынан чоҕу экспорга таһаарыыга бары дойдулартан бастаан иһэр.