Кыттааччы:Анемподистова Алевтина
Фёдор Петрович Гааз Friedrich Joseph Laurentius Haass(атырдьах ыйын 24 күнүгэр төрөөбүт 1780 сыллаахха,өлбүтэ атырдьах ыйын 16 күнүгэр 1853 сыллаахха)- Ниэмэс төрүттээх нуучча бырааһа "святой доктор" диэн хос аатынан биллэр ,Москуба хаайыылаахтарын комитетын чилиэнэ.[1][уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
1806 сыллаахтан быраас быһыытынан сулууспага сылдьыбыт. 1809 уонна 1810 сылларга Кавказка тиийэн "Минеральные воды Кавказа" үөрэппит. Кисловодскайга уонна Железноводскайга сыркылары үөрэппит. 1812 сыллаахха сэриигэ хирургунан улэлээбит .[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Гааз Москубатаазы хаайыы сурун бырааьынан сылдьыбыт . Тус олозун кини ссыльнайдарга анаабыт.[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Биографията[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Кини Пруссия куоракка кун сирин көрбүт католиктар дьиэ кэргэннэригэр. Герменастиканы ,философияны сэргээн Йенскай университетка үөрэппит. Быраас улэтин Веназа саҕалаабыт.
1806 сыллаахха Россияза дьиэтээзи быраас быьыытынан Репнин-Волконскай дьиэ кэргэннэ улээбит .1809 уонна 1810 сылларга Кавказ устунан сылдьыбыт минирельнай сырыктары үөрэппит.[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Аҕа дойду сэриитигэр 1812 сылга нуучча армиятыгар хирургунан үлэлээбитэ. Москубаҕа хаайыылаахтарын олохторун тупсарар туһугар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
үлэлээбитэ. Кини көметүнэн хаайыылаахтар балыыьалара уонна арестант оҕолор оскуолалара арыллыбыта.
Киниэхэ анаммыт үлэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Кини мэтириэтин Ф.М.Достоевскай "Идиот" романыгар туһаммыта
Туһаммыт литература:
В Москве жил один старик, один «генерал», то есть действительный статский советник, с немецким именем; он всю свою жизнь таскался по острогам и по преступникам; каждая пересыльная партия в Сибирь знала заранее, что на Воробьевых горах ее посетит «старичок генерал». Он делал свое дело в высшей степени серьезно и набожно; он являлся, проходил по рядам ссыльных, которые окружали его, останавливался пред каждым, каждого расспрашивал о его нуждах, наставлений не читал почти никогда никому, звал их всех «голубчиками». Он давал деньги, присылал необходимые вещи — портянки, подвертки, холста, приносил иногда душеспасительные книжки и оделял ими каждого грамотного, с полным убеждением, что они будут их дорогой читать и что грамотный прочтет неграмотному. Про преступление он редко расспрашивал, разве выслушивал, если преступник сам начинал говорить. Все преступники у него были на равной ноге, различия не было. Он говорил с ними как с братьями, но они сами стали считать его под конец за отца. Если замечал какую-нибудь ссыльную женщину с ребенком на руках, он подходил, ласкал ребенка, пощелкивал ему пальцами, чтобы тот засмеялся. Так поступал он множество лет, до самой смерти; дошло до того, что его знали по всей России и по всей Сибири, то есть все преступники. Мне рассказывал один бывший в Сибири, что он сам был свидетелем, как самые закоренелые преступники вспоминали про генерала, а между тем, посещая партии, генерал редко мог раздать более двадцати копеек на брата.
- ↑ Нууччалыы википедия