Константин Николаевич Дьячковскай

Суруйааччы Константин Николаевич Дьячковскай 1915 с. бэс ыйын 5 күнүгэр Чурапчы улууһугар Хоптоҕоҕо Феофановтар диэн дьадьаҥы ыалга төрөөбүт. Аҕата Лазарь, ийэтэ Устинья элбэх оҕолоохторо уһу ол иһин 3 эрэ ыйдааҕар Амма5а баар аймахтарыгар иитиэххэ биэрбиттэр. 5 сааһыгар диэри бэрт маанытык улаатан истэҕинэ, ийэтэ эмискэ өлөн хаалар. Дьэ бу курдук ииппит ийэтэ, аҕата хардарыта өлөн, 3 ийэҕэ, 3 аҕаҕа иитиллэн сүһүөҕэр турар. Олоҕун үгүс өттүн Мэҥэ улууһун 1 Мэлдьэхси нэһилиэгэр Хорообукка олорбута. Ол иһин бу сири төрөөбүт дойдутунан ааҕара. Оҕолорго аналлаах бастакы хоһоонноро 1936 сыллаахха «Бэлэм буол» хаһыакка бэчээттэммиттэрэ уонна тута биһирэбили ылбыттар. «Бэлэм буолга» бэчээттэммит хоһооннорбор бэйэм ньирэйбин суруйбутум истиҥник тахсыбыт эбит буолла5а… Кыра сылдьаммын саҥа төрөөбүт ньирэйи кытта харса оонньуурум…хоһооннорум бары да бэйэм олохпун хоһуйбут хоһооннорум этилэр. Ол гынан баран, оҕо хараҕынан, сүрэҕинэн суруллубут буоланнар, табыллыбыт, биһирэммит буолуохтаахтар»,- диэн поэт бэйэтин бастакы хоһооннорун туһунан Г.Куриловы кытта кэпсэтиитигэр ахтар. Поэт 40 сыл устата наар кырачааннарга эрэ анаан эҥин эгэлгэ хоһооннору остуоруйалары, угэлэри, таабырыннары, чабырҕахтары, поэмалары , олоҥхо – остуоруйаны суруйбута. Кини бэйэтин кэминээҕи суруйааччылартан саамай уһуннук, элбэҕи оҕоҕо анаан суруйбутунан уратылаах. Кини бастакы кинигэтэ «Мутукча» диэн ааттанан 1953 сыллаахха күн сирин көрбүтэ. Мантан утуу-субуу оҕолорго аналлаах 16 кинигэ тахсар. Кинигэлэрэ поэт дууһатыныы чап – чараастар. Оҕолору уйан дууһалаах поэт буоларын кини кинигэрлэрин да ааттара туоһулууллар: «Чээн», «Тыллаах чыычаах», «Чэччи», «Току – току ньээм – ньээм», «Ийэм күөрчэҕэ», «Оҥоойук» уо.д.а. Манны таһынан Туйаарыскай талааннаах тылбаасчыт быһыытынан эмиэ биллэр. Кини нуучча биллиилээх суруйааччыларын С.Маршагы, К.Чуковскайы, А.Бартону, С.Михалкову сахалыы саҥардан кырачаан ааҕааччыларга үчүгэй бэлэҕи оҥорбута. Нууччалыы ааҕар оҕолорго анаан 60-с сылларга «Неумеха», «Походная деревня» диэн кинигэрлэрэ тахсыбыттара. Константин Туйаарыскай хотугу ноуоттар суруйааччыларын П.Ламутскайы, Г.Куриловы, В.Лебедевы уо.д.а. саха ааҕааччыларыгар билиһиннэрбит улахан өҥөлөөх. Тылбааһа манан эрэ бүппэт, өссө монгол, бурят, Тува, Горнай Алтай, башкир, киргиз, казах, калмык поэттарын айымньыларыттан сахалыы тылбаастары булуохха сөп. Манны таһынан К.Туйаарыскай 20-чэ ырыа тылын автора. Кини аатын ааттатар аймахтардаах, төрөппүт Виссарион диэн уоллаах, Туйаара, Минадора, Виса, Костя диэн сиэннэрдээх. Онон Туйаарыскай сыдьаана быстыбакка салҕана туруоҕа. Көстөкүүн дьонугар – сэргэтигэр хара өлүөр диэри үтүө санаалаах, сырдык ыралаах сылдьан, 1976 сыллаахха кулун тутар 20 күнүгэр өлбүтэ. Майа кылабыыһатыгар көмүс уҥуоҕа тутуллубута.